چکیده:
مسئوليت سرپرستان قانوني يا قراردادي صغار براي جبران خسارت ناشي از اعمال زيان بار ايشان
كه در حقوق اير ان، بر اساس ماده 7 قانون مسئوليت مدني ، مبتني بر تقصير سرپرست در
نگاه داري و مواظبت از صغير است، در حقوق اكثر كشورها يا مسئوليت محض است كه شرط
برقراري آن، ارتكاب فعل زيان بار از سوي صغير م يباشد، و يا مسئوليتي مبتني بر فرض تقصير
است كه در هر حال سرپرست مسئول جبران خسارت است، مگر اين كه عدم تقصير خود را
بتواند ثابت كند. همچنين در كشورهايي كه حقوق مسئوليت مدني مبتني بر انصاف است،
مسئوليت والدين به همراه خود صغير يك مسئوليت تضامني است. اين رويكرد در جهت تضمين
پرداخت خسارت و بلاجبران نماندن زيان ناروايي است كه از سوي صغار به ديگران وارد
مي شود، در حالي كه در حقوق ايران در قوانين و آراي قضايي شاهد رويه ي ثابتي راجع به مبنا و
حدود مسئوليت صغير و سرپرستان او نيستيم. لذا به نظر مي رسد اصلاح ماده 1216 قانون مدني و
ماده 7 قانون مسئوليت مدني به نحوي كه مسئوليت سرپرستان صغير مبتني بر فرض تقصير باشد،
امري ضروري است. در اين صورت مسئول اصلي جبران خسارت ناشي از اعمال زيا ن آور كودك،
سرپرستان قانوني يا قراردادي اوست، مگر اين كه ايشان عدم قصور در تربيت و نگاه داري از كودك را
ثابت نمايند.
خلاصه ماشینی:
حقـوق ایـران گرچـه مسـئولیت خـود صـغیر را صراحتا در ماده ١٢١٦ قانون مدنی به رسمیت شناخته است ، و در رأی وحدت رویه ی شماره ٢ به تاریخ ١٣٦٠/١/٢٩، هیأت عمومی دیوان عالی کشور نیز ضمان ناشی از عمل زیان بار صغیر را بـه عهده ی خود او واگذاشته و ولی او را از جبران خسارت معاف دانسته است ؛ اما با تصـویب قـانون مسئولیت مدنی در سال ١٣٣٩، موضوع مسئولیت سرپرستان قانونی و قراردادی صغار در مـاده ٧ این قانون مطرح گردیده که مسـئولیتی مبتنـی بـر تقصـیر لازم الاثبـات اسـت .
به این منظور لازم است ابتدا مبنای مسئولیت والدین در قبال اعمال زیان بار کودکـان را بررسـی نماییم ، سپس به این پرسش پاسخ دهیم که شرایط مسئول شناخته شدن صغیر کدام اسـت ؛ آیـا صرف انجام یک فعل زیان بار از سوی صغیر موجب ضمان والدین او خواهد شد؟ یا این که اثبـات تقصیر صغیر نیز برای برقراری مسئولیت والدین لازم است ؟ و در آخر، آیا امکان مراجعه ی هم زمان زیان دیده به والدین و صغیر، همچنین امکان رجوع والدین به صغیر در فرض جبران خسارت از سوی ایشان وجود دارد؟ در بخش سوم با این پرسش مواجه هستیم که مبنا و حـدود مسـئولیت مـدنی دیگـر سرپرسـتان صغیر به خصوص معلمان و مدیران مدارس بـرای اعمـال زیـان بـاری کـه شـاگردان در هنگـام حضورشان در مدرسه مرتکب می شوند کدام است ؟ ١- کسانی که عهده دار وظیفه ی نظارت و سرپرستی کودکـان هسـتند و حـدود وظایف آن ها سه فرض در خصوص افرادی که وظیفه ی سرپرستی کودک را به عهده دارنـد مـی توانـد مطـرح شود: الف ) تنها والدین به مفهوم قانونی ؛ ب) اشخاصی که وظیفه ی حضانت و نگـه داری طفـل را دارند؛ ج) اشخاصی که با فرزند زندگی می کنند.