چکیده:
مساله ي حقوق حيوانات و گياهان در محيط زيست از مسائلي است كه در حوزه ي حقوق اخلاقي مطرح میشود. سابقه طرح اين دو مساله در مباحث اسلامي به صدر اسلام برميگردد. رو ايات فراواني از پيشوايان ديني (ع) مبني بر لزوم رعايت حقوق حيوانات وگياهان وارد شده است. درمقابل، پيشينه ي طرح اين دو مساله در جهان غرب به عنوان حق اخلاقي كمتر از نيم قرن است. اين نوشتار از سه بخش تشكيل شده است. در بخش نخست درباره حقوق اخلاقي توضيح داده شده است. در بخش دوم ابتدا مساله حقوق حيوانات از نگاه دانشمندان غرب بررسي قانون » ميشود. آ نگاه پس از نقد آراي آنها نظريه بديع حقوق حيوانات براساس آموزه ي عقلي در حكمت عملي اسلامي براي اولين بار تبيين خواهد شد. در پايان بخش دوم رو ايات« طبيعي اسلامي در لزوم رعايت حقوق حيوانات در محيط زيست از نظر م يگذرد. اي ن رواي ات خود شاهدي بر صحت احكام عقلي در زمينه ي احترام به حقوق حيوانات است . بخش سوم اين نوشتار ابتدا دليلهاي نفي و اثبات حقوق گياهان را در محيط زيست از نظرگاه دانشمندان غرب نقد و بررسي كرده و در نهايت آموز ه هاي عقلي و روايي اسلامي در راستاي اثبات حقوق گياهان در محيط زيست و وظيفه ي ما در قبال آنها را بيان ميكند.
خلاصه ماشینی:
کلیدواژگان: حقوق اخلاقی ، حقوق حیوانات، حقوق گیاهـان، صـاحبان حـق ، محـیط زیسـت ، قانون طبیعی ، ملاک داشتن حق ، نفس حیوانی ، نفس نباتی مقدمه مساله ی حقوق حیوانات و حقوق گیاهان در محیط زیست از مسائلی است کـه در حـوزهی حقـوق اخلاقی مطرح می شود.
پرسش اصلی این نوشتار آن است که آیا حیوانات و گیاهان می تواننـد دارای حـق باشـند؟ بـه بیان دیگر، دلیل های رد و یا اثبات این حق هـا چیسـت ؟ اگـر حیوانـات و گیاهـان سـزاوار داشـتن حق اند، این حقوق کدامند؟ فرضیه نویسنده در این نوشتار آن است که آموزههای عقلی و شرعی در فرهنگ غنـی اسـلام بر وجود حق های متنوع حیوانات و گیاهان تاکید دارنـد.
1 گفتار دوم: بررسی دلایل طرف داران حقوق حیوانات موافقان حقوق حیوانات در غرب به دلایل گوناگونی بر اثبات حق حیوانـات اسـتناد کـردهانـد کـه مهم ترین آنها دو دلیل به شرح زیر است : الف ) دلیل اول: داشتن حیات معیار حق داشتن مشهورترین دلیل بر این که حیوانات دارای حق اند، دلیلی است که ریگان ٢ آن را بیان کرده اسـت .
321 به عقیدهی طرفداران حقوق حیوانات در این دلیل ، وجود حس لذت بـردن در حیوانـات و یـا رنج بردن آنها کافی است تا گفته شود حیوانات نیز همانند انسانها سود لذت و سـود اجتنـاب از رنج را حس می کنند.
به خاطر این اشکال است کـه مخالفـان نظریـه ی حقوق گیاهان در رد دلیل مذکور می گویند: هیچ دلیلی اثبات نمی کند که گیاهـان دارای تجربـه ی حسی اند و می توانند ناملایمات را همانند درد درک کنند.