چکیده:
در این مقاله به منظور بررسی وجه محیط زیستی وضعیت توسعه پایدار در ایران،یک شاخص بیوفیزیکی به نام ردپای کربن معرفی می شود.با استفاده از این شاخص،نه تنها مشخص می شود که بخش های اقتصادی در اثر تولید داخلی و واردات(با فرض تولید در کشور)چند تنCO2در راستای تامین تقاضای نهایی داخلی منتشر کرده اند،بلکه سهم جمعیت کشور در میزان کربن منتشر شده در قالب سرانه ردپای کربن نیز آشکار می شود.براساس گزارش بانک جهانی (2015)،ایران هشتمین کشور انتشار دهندهCO2در بین 200 کشور جهان است،از این رو بررسی میزان کربن انتشار یافته توسط بخش های اقتصادی و در راستای تأمین تقاضای نهایی داخلی اهمیت ویژه ای می یابد.هدف مقاله حاضر،بررسی کل ردپای کربن منتشر شده در سطح کلان و بخشی و در چارچوب جدول داده-ستانده داخلی حول دو سوال اساسی است:یکی آنکه آیا سرانه ردپای کربن در سال 1390 نسبت به سال 1385 کمتر شده است؟دوم،آیا ردپای کربن منتشر شده(به تفکیک تولید داخلی و وارداتی)در سال 1390 نسبت به سال 1385 کاهش یافته است؟به منظور تحقیق پاسخ به این دو سوال،از دو نوع داده استفاده شده است:یکی،جدول داده-ستانده اصلاح شده سال های 1385و1390و دومی،آمار فیزیکی انتشارCO2 در سطح بخش های مختلف اقتصادی در سال های مورد بررسی نتایج نشان می دهند که 1-سرانه ردپای کربن در ایران در سال 1390 نسبت به سال 1385 کاهش یافته و ابن کاهش،ناشی از کاهش CO2منتشر شده حاصل از واردات بوده است نه کاهش CO2منتشر شده در داخل کشور،2-افزایش انتشارCO2ناشی از تولیدات داخلی دو بخش«تولید،توزیع و انتقال برق»و«حمل و نقل»برای تامین نیاز داخلی در سال 1390 نسبت به سال 1385 و 3-کاهش شدید انتشارCO2ناشی از واردات بخش های«ماشین آلات»و«کک و فرآورده های نفتی»و افزایش انتشارCO2ناشی از تولید داخلی آنها در سال 1390 نسبت به سال 1385،در مجموع یافته ها بیان می کند که در سال 1390 نسبت به سال 1385،CO2منتشر شده ناشی از واردات محصولات،کاهش وCO2انتشار یافته در اثر تولید داخلی افزایش یافته است.