چکیده:
فقه سیاسی شیعه از بنیان ها و اصول ثابتی تکوین یافته اما از زمان ظهور تا به امروز و به خصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تحولات و تطورات قابل ملاحظه ای را از سرگذرانده است. مقصود پژوهش حاضر تبیین تحول در فقه سیاسی شیعه با عنایت به بستر و زمینه های اجتماعی و تاریخی قوام و تحول آن در جمهوری اسلامی می باشد. بدین منظور با استفاده از ابزار تحلیلی جامعه شناسی شناخت کوشش شده است تا رابطه میان واقعیت اجتماعی ای بنام انقلاب اسلامی و فقه سیاسی شیعه در حد بضاعت مورد کنکاش و بررسی قرار گیرد. در این پژوهش به موازات پاسخ به این سوالات اصلی که انقلاب اسلامی چه تاثیری در تحول فقه سیاسی شیعه داشته است؟ و این تاثیرگذاری در چه حوزه هایی اتفاق افتاده است؟ برخی از سوالات فرعی اما لازم برای پیش برد بحث همچون نقش حضرت امام (ره) در تحول فقه سیاسی طرح گردیده و سعی شده به فراخور به آن پاسخ داده شود.
خلاصه ماشینی:
"نقش و کارکرد نهم : افزایش نقش حکومت اسلامی در تعیین مصادیق احکام شریعت ؛ تأکید امام خمینی (ره ) بر اختیارات مطلقة فقیه که براساس قرائتی که در قانون اساسی از آن ارائه شد به معنای اختیارات مطلقه حکومت بود موجب افزایش اقتدار حاکمیت گردید و اگر آن را با عنصر دیگر مورد تأکید امام خمینی (ره ) یعنی مصلحت اجتماعی به عنوان مهم ترین معیار عمل حکومت در دوران غیبت مورد توجه قرار دهیم به معنای حمایت از ایجاد دولتی مقتدر است که بر اساس مصالح عمومی و عقلانی به رتق و فتق امور می پردازد.
بر این اساس ، وی با نظراتی همچون اختیارات مطلقه برای حکومت که بر دایرة مصلحت قرار گرفته است توانایی حکومت و ظرفیت دستگاه دینی و فقهی را در برخورد با مشکلات سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی جهان مدرن افزایش داد و با استفاده از این مفاهیم که از درون سنن فقهی ، کلامی و عرفانی شیعه استخراج کرد توان هدایت جامعة اسلامی را در زمان و مکان های متفاوت بالا برد.
پیروزی انقلاب اسلامی و به قدرت رسیدن اسلام شیعی در ایران و مواجهة فقهاء شیعی و جریان اسلامگرا با مسائلی در عرصه های سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی کارکردهای مختلفی چون توجه جدی به فقه سیاسی نسبت به گذشته ، تحرک بخشی به فقه سیاسی و پر رنگ کردن چهره آن ، افزودن اجزاء و ابعادی به آن ، تعمیق شناخت سیاسی در فقه ، تقویت قرائت های عقل گرایانه از احکام شریعت ، برجسته سازی ولایت فقیه و حکومت اسلامی ، به رسمیت شناختن فقه سیاسی به عنوان یک رشته علمی ، نگاه فلسفی به فقه سیاسی ، افزایش نقش حکومت اسلامی در تعیین مصادیق احکام شریعت ، احیاء و برجسته سازی جایگاه مصلحت اجتماعی در فقه سیاسی شیعه رابه دنبال داشته است ."