چکیده:
تطبیق آیات قرآن ، بر افراد و حوادثی که شرایط آنها، مانند زمان نزول آیات بوده است ، بر اساس روشی است که در اصطلاح مفسرین از آن با عنوان «جری و تطبیق » یاد میشود. این روش به معنای تطبیق و تسری حکم آیه بر فرد یا حادثه ای است و از رموز جاودانگی قرآن به شمار میرود که همواره مورد توجه و کاربرد قرآن پژوهان بوده است ؛ اما برای دوری از اشتباه یا سوء استفاده و نیز با توجه به وجود برخی از «جری و تطبیق »های غیر قابل قبول عقلی یا نقلی، نیازمند به ضابطه و قواعدی است تا بر اساس آنها چنین بهره مندی از قرآن به حد کمال برسد و راه بر اشتباه یا سوء استفاده از آیات هدایت بخش قرآن بسته شود؛ در این مقاله تلاش میشود تا ضوابط و قواعدی که بر اساس آن بتوان «جری و تطبیق » قابل قبولی انجام داد، در عناوین : هم سویی جری و تطبیق با مذهب خاص ، عدم مخالفت جری و تطبیق با سیاق و نظم آیات ، ارتباط بین الفاظ آیات و جری و تطبیق ، عدم تناقض جری و تطبیق با سنت و... ذکر و مورد بررسی قرار گیرند.
خلاصه ماشینی:
"این روش به معنای تطبیق و تسری حکم آیه بر فرد یا حادثه ای است و از رموز جاودانگی قرآن به شمار میرود که همواره مورد توجه و کاربرد قرآن پژوهان بوده است ؛ اما برای دوری از اشتباه یا سوء استفاده و نیز با توجه به وجود برخی از «جری و تطبیق »های غیر قابل قبول عقلی یا نقلی، نیازمند به ضابطه و قواعدی است تا بر اساس آنها چنین بهره مندی از قرآن به حد کمال برسد و راه بر اشتباه یا سوء استفاده از آیات هدایت بخش قرآن بسته شود؛ در این مقاله تلاش میشود تا ضوابط و قواعدی که بر اساس آن بتوان «جری و تطبیق » قابل قبولی انجام داد، در عناوین : هم سویی جری و تطبیق با مذهب خاص ، عدم مخالفت جری و تطبیق با سیاق و نظم آیات ، ارتباط بین الفاظ آیات و جری و تطبیق ، عدم تناقض جری و تطبیق با سنت و...
با توجه به معانی آیات و سیاق آیه ، باید گفت که تطبیقات صورت گرفته با سیاق هماهنگی ندارد، در حالی که در نظر گرفتن سیاق ، به عنوان یکی از معیارهای جری و تطبیق درست ، ضروری است و برخی نیز این تطبیقات را جزء تطبیقات بعید به شمار آورده اند.
٤. نگرش قرآن پژوهان به برخی روایات جری و تطبیق برخی قرآن پژوهان براین نکته تصریح کرده اند که برخی تطبیقات قرآنی، نمونه بارز تأویل و تطبیق نادرست است ١٠٣ و این گونه تأویلات بیش از این که دغدغه فهم آیات را داشته باشند، در صددند تا آیات قرآنی را به خدمت گرفته و آنها را وسیله ای برای تأیید مذهب و عقیده خویش به کار گیرند."