چکیده:
از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻬﻢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﻘﺶ ﻧﻈﺎﻣﯿﺎن ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﮔﺮوﻫﻬﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ در ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺑﻌﻨﻮان وارث اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﮐﻮدﺗﺎ در ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ از ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎرﯾﺦ آن ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﻈﺎﻣﯿﺎن ﺑﺮ ﺳﯿﺎﺳﺖ رﻗﻢ ﺧﻮرده و ﺑﻪ ﮐﺸﻮر ﮐﻮدﺗﺎﻫﺎ ﻣﺸﻬﻮر ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﺷﯿﻮه ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ای و اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﻮال اﺻﻠﯽ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﻧﻈﺎﻣﯿﺎن در ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻘﺶ آﻓﺮﯾﻨﯽ ﮐﺮده اﻧﺪ ؟ در ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮﺿﯽ ﺑﻪ ﺳﻮال ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﻧﻈﺮﯾﺎت ﺳﺎﻣﻮﺋﻞ ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن و ﻟﻮﺳﯿﻦ ﭘﺎی در ﺑﺎب ﻣﺪاﺧﻠﻪ ارﺗﺶ در ﺳﯿﺎﺳﺖ ﮐﺸﻮرﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺤﻮرﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن ﻧﻘﺶ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ارﺗﺶ در ﺗﺮﮐﯿ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺟﻤﻬﻮری، ﺿﻌﻒ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ و ﻧﻬﺎدﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﺑﺠﺰ ارﺗﺶ و ﻣﺘﻘﺎﺑﻼ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ، ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و ﻧﻘﺸﯽ ﮐﻪ ارﺗﺶ ﭘﺲ از ﺟﻤﻬﻮری در راﺳﺘﺎی ﻧﻮﺳﺎزی اﯾﻦ ﮐﺸﻮر اﯾﻔﺎ ﮐﺮد را ﻣﯽ ﺗﻮان ﻧﺎم ﺑﺮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻈﺎﻣﯿﺎن در ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻌﺪ از دﻫﻪ 1920 ﻣﯿﻼدی ﻣﺘﺎﺛﺮ از دﯾﺪﮔﺎﻫﻬﺎی رﻫﺒﺮ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺧﻮد آﺗﺎﺗﻮرک ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻧﻘﺶ و ﺟﺎﯾﮕﺎه ارﺗﺶ در ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﮐﺸﻮر ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺪاﻓﻊ ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻻﺋﯿﮏ و دﻓﺎع از ﻣﯿﺮاث آﺗﺎﺗﻮرک، و ﻋﻮاﻣﻠﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﻘﻼل ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ ارﺗﺶ، ﺑﺤﺮان اﺳﺘﻘﻼل ﻃﻠﺒﯽ و جنگ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ اﮐﺮاد ﻋﻠﯿﻪ دوﻟﺖ و،اﻗﺪاﻣﺎت اﺳﻼم ﮔﺮاﯾﺎن و ﺗﻼﺷﻬﺎی دوﻟﺖ ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آﻧﺎن را ﻣﯽ ﺗﻮان ﻋﻨﻮان ﮐﺮد. اﻣﺎ ﮐﻮدﺗﺎی ﻧﺎﻓﺮﺟﺎم ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ ژوﺋﯿﻪ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺧﯿﺎﺑﺎﻧﯽ و ﺗﺴﻮﯾﻪ ﺣﺴﺎب ﺷﺨﺼﯽ دوﻟﺖ ﺣﺰب ﻋﺪاﻟﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻧﺶ ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻮد ﻋﻼوه ﺑﺮ ارﺗﺒﺎط دادن آن ﺑﺎ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﮔﻮﻟﻮﻧﯿﺴﻢ، ﺣﺎﺻﻞ اﻧﻌﮑﺎس ﺗﺤﺮک ﮔﺮوﻫﻬﺎی ﻣﺤﺮوم و ﺑﻪ ﺣﺎﺷﯿﻪ راﻧﺪه در ﻓﻀﺎی دوﻗﻄﺒﯽ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﯾﮏ روﻧﺪ ﺧﺸﻨﯽ از اداره ﮐﺸﻮر در دﺳﺘﺎن ﯾﮏ ﺷﺨﺺ را ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﻮﺑﯿﺪن ﻣﯿﺨﯽ ﺑﺮ ﺗﺎﺑﻮت ﻧﻈﺎﻣﯽ ﮔﺮی در ﺗﺮﮐﯿﻪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ روﻧﺪ دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﻣﺮدم ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺷﺪ.
خلاصه ماشینی:
"همچنین نظامیان در ترکیه جدید بعد از دهه 1920 میلادی متاثر از دیدگاههای رهبر نظامی خود آتاتورک مبنی بر نقش و جایگاه ارتش در سیاست طبق قانون اساسی کشور بعنوان مدافع نظام سیاسی لائیک و دفاع از میراث آتاتورک، و عواملی دیگر مانند استقلال سیاسی و حقوقی ارتش، بحران استقلال طلبی و جنگ مسلحانه اکراد علیه دولت و،اقدامات اسلام گرایان و تلاشهای دولت جهت مقابله با آنان را می توان عنوان کرد.
2- ادبیات تحقیق گرچه در باب نقش نظامیان در سیاست کتاب ها و مقالاتی تالیف شده اند از جمله کتابی تحت عنوان(( ارتش و سیاست)) نوشته علیرضا ازغندی، یا کتاب(( سرباز و حکومت)) از متفکر آمریکایی ساموئل هانتینگتون، همچنین مقاله ای تحت عنوان((مداخله نظامیان در سیاست خاورمیانه)) از سعیده لطفیان، مقاله ((مداخله نظامیان در سیاست)) نوشته حسین هرسیج، اخیرا و متاثر از حوادث ترکیه در سال 2016، مقالاتی با این عناوین تالیف شده اند : مقاله ((حکم رانی حزب عدالت و توسعه و آینده شکافهای اجتماعی در ترکیه)) نوشته علی اشرف نظری و برهان سلیمی که متاثر از حوادث کودتای نافرجام 2016، آینده حزب عدالت و توسعه را بدلیل تاثیر این حوادث بر شکافهای جامعه ترکیه مبهم و قابل تامل دانسته است.
نتیجه کلی از این بحث این است که مداخله نظامیان در سطوح پایین سیاست، بعنوان یک نهاد تاثیرگذار بر سیاستمداران در جهت حفظ منافع سازمانی خود پدیده ای طبیعی و جهانی می باشد، ولی دخالت آنها در سطح بالای سیاست، کودتای نظامی، علامت مریضی یک نظام سیاسی محسوب می شود و راه حلهای سطحی و مقطعی ارائه شده از سوی رژیم های نظامی تنها می تواند بعنوان مسکن برای حل مشکلات این جوامع تلقی گردد و نه درمان واقعی و نهایی آنها."