چکیده:
هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر 12 هفته ای تمرین هوازی با شدت متوسط بر تراکم مواد معدنی استخوانی مهره های کمری و گردن ران و نیز سطوح سرمی کلسیم و فسفر در زنان یائسه کم تحرک بود. جامعه آماری این پژوهش را زنان یائسه سالم و کم تحرک 55 تا 70 ساله شهرستان ارومیه تشکیل دادند. جهت انجام پژوهش، 20 زن یائسه سالم و کم تحرک داوطلب و واجد شرایط (با میانگین سنی 2/12±60 سال، قد 6/17±156/71 سانتی متر، وزن 10/28±72/47 کیلوگرم و شاخص توده بدن 3/24±29/46 کیلوگرم بر مترمربع) به صورت تصادفی در دو گروه فعالیت ورزشی (11 زن) و کنترل (نه زن) قرار گرفتند. گروه فعالیت ورزشی به مدت 12 هفته، هر هفته سه جلسه و در هر جلسه به مدت 50 تا 60 دقیقه تمرین هوازی پیاده روی و دوی سبک با شدت 65 الی 70 درصد حداکثر ضربان قلب را در نوبت صبح اجرا کرد، اما گروه کنترل در هیچ مداخله ای شرکت نداشت. شایان ذکر است که 24 ساعت قبل و نیز پس از 12 هفته برنامه تمرینی، به منظور اندازه گیری تراکم استخوانی و شاخص های سرمی، به ترتیب دانسیتومتری و نمونه گیری خون از گروه فعالیت ورزشی و کنترل به عمل آمد. همچنین، ارزیابی تراکم استخوانی مهره های کمری و گردن ران با دستگاه دگزا انجام شد و ارزیابی سطوح سرمی کلسیم و فسفر به ترتیب با دستگاه های اتوآنالایزر و بیوتکنیکال این استرومنت ایتالیا صورت گرفت. علاوه براین، اطلاعات مربوطه با به کارگیری روش آماری توصیفی و استنباطی آنکوا در سطح معناداری (0.05≥P) و با استفاده از نرم افزار اس. پی. اس. اس نسخه 23 تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان می دهد که در گروه فعالیت ورزشی در مقایسه با گروه کنترل پس از 12 هفته تمرین هوازی شدت متوسط، تفاوت معناداری در تراکم استخوانی مهره های کمری و گردن ران، تی اسکور مهره های کمری و گردن ران و نیز سطوح سرمی کلسیم و فسفر مشاهده نمی شود (P>0.05). نتایج درون گروهی نیز تفاوت معناداری را در هیچ یک از متغیرها نشان نمی دهد (P>0.05). به طورکلی، یافته ها بیانگر آن است که 12 هفته برنامه فعالیتورزشی هوازی با شدت متوسط مانند پیاده روی و دوی سبک، تاثیری بر تراکم استخوانی و سطوح سرمی کلسیم و فسفر ندارد.
خلاصه ماشینی:
شایانذکر است که بیماری پوکی استخوان هزینههای زیادی را به جامعه و فرد تحمیل مینماید؛ بهطوریکه براساس بررسیهای صورتگرفته در دانشگاه علومپزشکی تهران، استئوپورز مسئول ازدسترفتـن بیش از 36 هــزار سال زندگی مردان و زنان ایـرانی در مقیاس دالی 1 است؛ لذا، میتوان گفت که صرف هزينههاي بالا براي پوكي استخوان و شكستگيهاي مكرر ناشي از اين بيماري، درد و ناراحتيهاي رواني ناشي از تغيير شكل بدن و غیره، ضرورت پيشگيري از اين بيماري را نشان ميدهد؛ ازاینرو، هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر 12 هفته فعالیت ورزشی هوازی با شدت متوسط بر شاخصهای تودة استخوانی از جمله تراکم مواد معدنی استخوانی مهرههای کمری و ران و نیز سطوح سرمی کلسیم و فسفر در زنان یائسة کمتحرک 55 تا 70 ساله میباشد.
05≥P) بحث و نتیجهگیری نتایج درونگروهی حاصل از آزمون تی همبسته در پژوهش حاضر نشان داد که 12 هفته برنامة فعالیت ورزشی هوازی پیادهروی و دوی سبک با شدت متوسط 65 الی 70 درصد حداکثر ضربان قلب تمرین، تأثیر معناداری بر تراکم مواد معدنی استخوانی مهرههای کمری و گردن ران، تی اسکور مهرههای کمری و گردن ران و سطوح سرمی کلسیم و فسفر در گروه فعالیت ورزشی ندارد.
Associate Professor, Tabriz University of Medical Sciences Received: 2015/09/07 Accepted: 2015/12/22 Abstract The purpose of this study was to investigate the effect of 12 weeks of moderate-intensity aerobic training on lumbar spine and femoral neck bone mineral density (BMD) and serum levels of calcium and phosphorus in sedentary postmenopausal women.
The results suggest that 12 weeks of moderate-intensity training such as walking and jogging program has no effect on bone density and serum levels of calcium and phosphorus in postmenopausal women.