چکیده:
با آغاز جنگ سرد اولویت اصلی سیاست خارجی ایالاتمتحده سد نفوذ اتحاد جماهیر شوروی بود. بااینحال تحولات ژئوپلیتیک منطقه خاورمیانه از اواسط دهه 50 میلادی موجب بروز جنبشهای ملت گرایانه (پانعربیسم)، بیثباتی و گسترش نفوذ اتحاد جماهیر شوروی در این منطقه گردید. در این مقاله ما در پی پاسخ به این پرسش هستیم که این تحولات چه تأثیری در شکلگیری برنامههای انقلاب سفید و نهایتاً سرکوب خونین قیام 15 خرداد داشته است؟ فرضیه ما بر این اساس است که این تحولات موجب شکلگیری« نوار شکننده خاورمیانه» شد. «نوار شکننده» منطقهای است که دولتهای گرفتار در آن دچار اختلافات عمیق بوده و رقابتهای دولتهای بزرگ آن را تشدید و درنتیجه موجب بیثباتی و شکنندگی دولتها میشود. در این زمان نگرانی ایالاتمتحده در خصوص بروز ناآرامی در ایران و بقای رژیم پهلوی موجب گردید برنامه اصلاحات از بالا یا انقلاب کنترلشدهای را تجویز کنند که در ایران تحت عنوان «انقلاب سفید» به اجرا گذاشته شد. هنگامیکه برنامههای انقلاب سفید با واکنش روحانیت و مردم مواجه گردید و انتظار میرفت که بروز ناآرامی و بیثباتی در ایران نهایتاً به سقوط رژیم پهلوی و بهزعم آمریکاییها به گسترش نفوذ اتحاد شوروی بینجامد، رژیم شاه با حمایت ایالاتمتحده اقدام به سرکوب خونین قیام 15 خرداد نمود. در این مقاله از روش تفسیری و منابع کتابخانهای استفادهشده است.
With the onset of the Cold War, US foreign policy's main priority was to block Soviet influence. However, geopolitical developments in the Middle East since the mid-1950s have led to nationalist movements (Pan-Arabism), instability, and the spread of Soviet influence in the region. In this article, we seek to answer the question of what effect did these developments have on the formation of the White Revolution plans and ultimately the bloody suppression of the khordad 15 uprising? Our hypothesis is that these developments created the "shatter belt Middle East". The "shatter belt" is a region where governments are deeply divided and intensified by the competition of large governments, resulting in the instability and fragility of governments. At this time, the US concern over the unrest in Iran and the survival of the Pahlavi regime prompted a top-down or controlled revolutionary reform program launched in Iran called the "White Revolution". When the plans of the White Revolution were met with clergy and people's reaction, the unrest and instability in Iran was expected to eventually lead to the collapse of the Pahlavi regime and, to the Americans, to expand Soviet influence, the US-backed Shah's regime suppressed a bloody khordad 15 uprising. This paper uses interpretive methods and library resources.
خلاصه ماشینی:
تحولات خاورميانه و تأثير آن بر اجراي برنامه هاي انقلاب سفيد و سرکوب خونين قيام ١٥ خرداد غلامعلي چگنيزاده ١ دريافت : ٩/٣٠/ ٩٨ فرهاد پورعليخاني ٢ پذيرش : ١٢/٧/ ٩٨ چکيده با آغاز جنگ سرد اولويت اصلي سياست خارجي ايالات متحده سد نفوذ اتحاد جماهير شوروي بود.
هنگاميکه برنامه هاي انقلاب سفيد با واکنش روحانيت و مردم مواجه گرديد و انتظار ميرفت که بروز ناآرامي و بيثباتي در ايران نهايتاً به سقوط رژيم پهلوي و به زعم آمريکاييها به گسترش نفوذ اتحاد شوروي بينجامد، رژيم شاه با حمايت ايالات متحده اقدام به سرکوب خونين قيام ١٥ خرداد نمود.
بااين حال او بيشتر به تحولات بعد از آغاز اصلاحات ميپردازد و معتقد است که ترس ايالات متحده از نفوذ شوروي و عدم توافق ميان سياست گذاران آمريکايي باعث شد تا شاه از اين موقعيت براي به دست آوردن کمک هاي مالي و تجهيزات نظامي بيشتر و افزايش قدرت خود استفاده کند.
اصلاحات ارضي پيش تر در کشورهاي انقلابي نظير مصر، سوريه و عراق در منطقه خاورميانه اجرايي شده بود و مقامات آمريکايي و رژيم شاه حال به گمان خود در پي آن بودند که با اجراي اين اصلاحات پايگاه اجتماعي رژيم را گسترش داده و زمينه بيثباتي و انقلاب در ايران و نهايتاً نفوذ شوروي را از بين ببرند.