چکیده:
فعالیت های ورزشی معمولا در شرایط فشار روانی اجرا می شوند، به ویژه اگر تکلیف ورزشکار از نوعی
باشد که فرصت جبران در آنها محدود است؛ بنابراین هدایت توجه به بهترین نشانه ها و صر ف نظر کردن از نشانه های نامناسب از عواملی است که می تواند تا حدودی بر موفقیت فرد اثرگذار باشد . هدف این تحقیق، بررسی تاثیر کانون توجه و سطح مهارت بر دقت پرتاب آزاد بسکتبال، در شر ایط فشار روانی است. 32 دانشجوی مرد راست دست با دامنة سنی 20 تا 30 سال که در درس تربیت بدنی 2 شرکت داشتند، به روش نمون هگیری در دسترس برای شرکت در این تحقیق انتخاب شدند. ابتدا، اضطراب صفتی آزمودنی ها، با استفاده از سیاهه SCAT مشخص شد و افراد دارای اضطراب صفتی زیاد و کم از پژوهش حذف شدند. سپس، آزمودنی ها، به منظور متجانس شدن، با توجه به سطح مهارت در پیش آزمون، در دو گروه 16 نفری سطح مهارت بالا و پایین و هر گروه نیز به صورت تصادفی به دو زیر گروه هشت نفری کانون توجه درونی و بیرونی تقسیم شدند . دقت پرتاب آزمودنی ها در شرایط فشار روان ی به روش ارلنشپ یل اندازه گیری و مقایسه مجاز ی افراد شرکت کننده، با استفاده از مقیاس پنج ارزشی انجام شد. نتایج تحلیل واریانس دو عاملی و آزمون تعقیبی نشان داد که اثر مهارت بر دقت پرتاب آزاد تحت فشار روانی معنی دار نیست (p≥ 0/05)، ولی اثر کانون توجه (p≤ 0/05) معنی دار است و اجرا در حالت اتخاذ کانون توجه درونی بهتر است. حاصل تعامل کانون توجه و سطح مهارت بر دقت پرتاب آزاد نیز معنی دار است .(F(1, 28), P=0/008. در حالت کانون توجه بیرونی، در افراد مبتدی (M= 3/05 ±0/73) و ماهر (M=1/843 ±0/60) تفاوت معنی داری وجود دارد (t= -3/610, p=0/003) همچنین افراد ماهر، در حالت کانون توجه درونی (M=3±0/43) و بیرونی (M= 1/843 ±0/6) تفاوت معنی داری وجود دارد .(t= -10/954, p= 0/0005). با توجه به نتایج می توان گفت اجرا تحت شرایط فشار روانی در افرادی با مهارت کم، باعث تسهیل و در افراد ماهر باعث تخریب عملکرد شد. این امر احتمالا نشان می دهد اجرا در شرایط فشار روانی به روش های متفاوتی که در بحث آمده بر فرایندهای عملکرد حرکتی و دقت پرتاب آزاد اثرگذار بوده است.
خلاصه ماشینی:
"Re-freezing اضطراب حالتی شرکت کنندگان و فرضیة پـردازش هوشـیارانه ( ٢٩، ٣٠) احتمـالا در افـراد بـا سطح مهارت بالا در شرایط فشار روانی پردازش های کنترل هوشیارانه بـه وجـود آمـده و در اثـر فشار روانی باعث پس رفتی موقتی به مراحل اولیة یادگیری شده است (٣٦) که در ایـن حالـت ، عملکرد نسبتا ضعیف و ناپایدار شده است ، در حالی که در افراد با مهارت کم ، به دلیل کم بـودن انتظارات آن ها از خودشان و مهم نبودن شرایط برایشان این اتفاق رخ نداد با توجه به یافته های هوسنر و ارلنشپیل ، اجرا در حالت کـانون توجـه بیرونـی در شـرایط فشـار روانی باعث هدایت توجه به نقاط مشخصی از حرکت می شود و بر زنخیرة SRE اثر مـی گـذارد؛ در نتیجه ، باعث ناپایداری این زنجیره شده و در نهایت ، کنتـرل حرکـت را در قسـمت انتهـایی زنجیرة حرکت کاهش داده است .
در مقابـل ، در حالـت کانون توجه بیرونی در شرایط فشار روانی ، نتایج کاملا تغییر کـرده اسـت و در افـراد مـاهر، بـه دلیل بروز شرایط انسداد و مهم بودن نتیجة اجرا برای آن ها و مهـم نبـودن نتیجـه بـرای افـراد مبتدی –همان طور که شـکل ١ نشـان مـی دهـد- میـانگین امتیـاز پرتـاب آزاد افـراد مبتـدی (٠٧٣٠±٣٠٥=M ) از افراد ماهر (٠٦٠٢٢±١٨٤٣=M ) بیشتر شد و تعامل معنـی داری بـین سطح مهارت و منبع کانون توجه ایجاد کرد."