چکیده:
با توجه به سهم و تاثیر زیاد سرمایه گذاری های دولت در اقتصاد ایران از طریق هزینه کردن بودجه های تملک دارایی های سرمایه ای، همواره نحوه توزیع این منابع در بین استان ها از مسائل مهم در اقتصاد کشور بوده است. توزیع بودجه بین استان ها به لحاظ نظری مبتنی بر رویکرد تاکتیکی و/یا رویکرد برنامه ای است. در رویکرد تاکتیکی، دولت مرکزی به دنبال ملاحظات سیاسی و انتخاباتی برای حفظ و تحکیم قدرت توزیع اعتبار می نماید، اما در رویکرد برنامه ای بودجه بر اساس ملاک ها و معیار های اقتصادی به استان ها تعلق می گیرد و عمدتا به شاخص های کارایی و برابری در توزیع بودجه بین استان ها توجه می شود. در این مطالعه مدلی برای توزیع بودجه تملک دارایی سرمایه ای شامل متغیر های تاکتیکی و برنامه ای برای 28 استان ایران در قالب داده های تابلویی طی دوره زمانی 1390-1379 تخمین زده می شود، که می تواند نقش معیار های اقتصادی و سیاسی را در توزیع بودجه بازتاب دهد. نتایج تجربی پژوهش بیانگر این است که متغیر های تاکتیکی، شاخص کارایی و شاخص برابری اثر مثبت و معناداری بر بودجه تملک دارایی دارند.
خلاصه ماشینی:
"جدیدی میان دشتی (۱۳۸۳)، در مقاله ای تحت عنوان «توزیع متعادل منابع مالی به روش سطح بندی توسعه مناطق » به ارائه روشی برای توزیع بودجه تملک دارایی های سرمایه ای با توجه به تفاوت های استانی با چهار رویکرد (که عبارت است از: کمک به شهرهای تازه تأسیس ، توانمندسازی شهرهای کوچک ، حمایت از شهرهای متوسط و حمایت از برخی پروژه های مهم و اضطراری در شهرهای بزرگ که از نظر اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی و امنیتی بااهمیت هستند) پرداخته است .
منبع : محاسبات پژوهش برگرفته از سایت مرکز آمار ایران اکنون با توجه به جدول (۳) استان ها به سه گروه تقسیم می شوند: گروه اول استان های آذربایجان شرقی ، آذربایجان غربی ، اردبیل ، اصفهان ، تهران ، فارس ، گلستان ، گیلان ، مازندران ، هرمزگان و همدان قرار دارند که بودجه تحقق یافته آنها کمتر از بودجه مبنی بر شاخص سیاسی است یعنی اینکه اگر بودجه بر مبنای شاخص سیاسی تخصیص می یافت باید بودجه بیشتری به این استان ها داده می شد.
شاخص دیگر تخصیص بودجه شاخص سیاست محور (تاکتیکی ) در نظر گرفته شد که در برخی از کشورها نظیر ایالات متحده ، انگلستان ، از این شاخص برای توزیع بودجه استفاده کرده اند بر اساس این رویکرد دولت و سیاست گذاران سعی دارند که منافع خود را حداکثر کنند و بودجه بیشتر به استان های اختصاص داده می شود که می توانند به رئیس جمهور کمک کنند که در سمت خود باقی بماند."