چکیده:
مراجعه به تحقیقات پیشین نشان دهنده شیوع قابل توجه رفتارهای انحرافی در میان دانشجویان
میباشد. چهارچوب نظری پژوهش حاضر نظریه انتخاب عقلانی بوده و مدل ساختاری روابط بین
متغیرها نیز بر مبنای آن تنظیم شده است. در نظریه انتخاب عقلانی از یک طرف تاکید بر منافع جرم و
از طرف دیگر فرصتهای جرم است که ترکیب این دو عامل با یکدیگر زمینههای وقوع جرم را مهیا
میسازد. نظریهپردازان انتخاب عقلانی بر روی عوامل موقعیتی و هزینهها و منافع ادراک شده از جرم به
عنوان عوامل موثر بر انتخاب اهداف و تصمیمهای مجرمانه تمرکز میکنند. روش تحقیق، پیمایشی و
ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه است، که در میان نمونهای به حجم ٤٣٥ نفر از دانشجویان دانشگاه
تبریز و با استفاده از نمونهگیری طبقهبندی متناسب با حجم توزیع و گردآوری شده است. نتایج آزمون
مدل معادلات ساختاری حاکی از برازش دادههای مشاهده شده با مدل نظری تحقیق در کل نمونه
میباشد. نتایج حاصل از تحقیق مبین این است که فرصتها و نیاز منفعتگرایانه عامل اصلی رفتارهای
انحرافی در میان دانشجویان میباشد. این دو عامل از طرف دیگر همان ویژگیهای ساختاربندی انتخاب
است که راهکاری برای پیشگیری از وقوع جرایم و رفتارهای انحرافی عمل میکند. زیرا ویژگیهای
ساختاربندی انتخاب نه تنها اطلاعاتی راجع به جرم را فراهم میکند، بلکه در مورد مجرم (نیازهایش،
اولوی تهایش، ویژگیهای شخصیتی و ادراکاتش)، نیز اطلاعاتی در اختیار قرار میدهد
خلاصه ماشینی:
"لذا پژوهش حاضر جهت تبیین رفتارهای انحرافی به آزمون نظریه انتخاب عقلانی در میان نمونه ای از دانشجویان دانشگاه تبریز می پردازد و اساسا در پی پاسخ به این سوال است که ابعاد مختلف نظریه انتخاب عقلانی تا چه میزان میتوانند رفتارهای انحرافی در میان دانشجویان دانشگاه تبریز را تبیین کنند؟ 1 Rational Choice Theory 2 Bachman 3 Tibbetts and Myers 4 Wright 5 Becker and Mehlkop 6 Matsueda 7 Bouffard 8 Pogarsky 9 Baker and Piquero 10 Mehlkop and Gaff انتظار بر این است که نظریه انتخاب عقلانی به عنوان یکی از نظریه های نئوکلاسیک جرم شناسی بتواند تبیینی مناسب از رفتارهای انحرافی دانشجویان ارائه دهد.
٢- پیشینه پژوهش مراجعه به تحقیقات انجام شده در داخل کشور نشان می دهد که صرفا تحقیق علیوردینیا و همکاران ، (١٣٩٠) و علیوردی نیا و میرزایی (١٣٩٥) با استفاده از چهارچوب نظری انتخاب عقلانی به بررسی برخی صور رفتارهای انحرافی در میان دانشجویان دانشگاه های ارومیه و تهران پرداخته است .
ایده نظریه انتخاب عقلانی که در آن مردم منافع بالقوه ارتکاب جرم را در مقابل هزینه های احتمال آن سنجیده و عقلانی تصمیم گیری میکنند، برای سال های متمادی در بین 1 New economics of Sociological Criminology 2 McCarthy 3 Economics of Criminology 4 Becker 5 Akers 6 Social Capital 7 Matsueda 8 Criminology 9 Derek Cornish & Ronald Clarke 10 Travis Hirshi 11 Williams and Mcshane 12 Delinquency 13 Delinquent 14 Vito جرم شناسان بی اعتبار شده بود."