چکیده:
کورگان ها از شیوه های تدفین اقوام مهاجر اوراسیا هستند که اخیرا در ایران مورد حفاری باستان شناسی قرارگرفته اند. کورگان های جعفرآباد در 1389 مورد کاوش های باستان شناسی قرارگرفت. براساس فصل اول این کاوش ها، از حفاری های کورگان های جعفرآباد 54 شیء مفرغی به دست آمده است که بخش اعظم آنها را زیورآلات تشکیل می دهد. بیشتر زیورآلات مفرغی این فصل، از کورگان شماره هشت این محوطه به دست آمده که در میان آنها دو النگو شناساییشدهاست.در این پژوهش با استفاده از روشهای میکروسکوپ الکترونی روبشی مجهز به دستگاه آنالیز عنصری، طیف سنجی جذب اتمی، رادیوگرافی پرتو ایکس و متالوگرافی؛ نوع آلیاژ، ترکیب شیمیایی و تکنیک ساخت این دو النگو مطالعه شد. آلیاژ بهکاررفته در ساخت این آثار مفرغ بود. ریزساختار این النگوها بیانگر فرآیندی پیوسته از چکش کاری و تاب کاری است که برای ساخت آنها طی شده است. تصاویر رادیوگرافی نیز چکشکاری این آثار را اثبات می کند.
خلاصه ماشینی:
معرفی روش ها در این پژوهش برای دستیابی به نحوة توزیع عناصر، عناصر تشکیل دهندة آلیاژ، نواحی (فازهای) موجود در آلیاژ و همچنین مطالعات ریزساختار مقاطع فلزی که ما را به سمت فرآیند تولید این آثار رهنمون میکنند، از میکروسکوپ الکترونی روبشی مجهز به دستگاه آنالیز عنصری )SEM-EDS(١ استفاده شده است .
در این پژوهش همچنین از رادیوگرافی اشعۀ ایکس برای تشخیص وجود یا عدم وجود آسیب های ریزساختاری، شناسایی روش های ساخت و به دست آوردن تجسمی از نحوة توزیع چگالی در زیورآلات مفرغی مورد مطالعه استفاده شده است .
بررسی مقاطع اچ نشدة نمونه ها با استفاده از میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی روبشی و آنالیز عنصری EDS مقاطع حکاری نشدة نمونه های مورد مطالعه با استفاده از میکروسکوپ نوری مشاهده و سپس برای تشخیص نواحی مختلف موجود در این مقاطع ، از آنها تصاویر الکترون برگشتی (BSE) تهیه شد.
ترکیب آلیاژ در تصاویر الکترون برگشتی (BSE) این مقاطع (شکل ٢) نواحی متفاوت از نظر تضاد و اختلاف شکل قابل مشاهده هستند که عناصر متشکلۀ این نواحی، در آنالیز عنصری (EDS) شناسایی شده و در جداول مربوط برحسب درصد وزنی آورده شده است .
طیف سنج جذب اتمی (AAS) یکی از محدودیت های آنالیز عنصری به روش میکروسکوپ الکترونی روبشی مجهز به دستگاه آنالیز عنصری (SEM-EDS) ماهیت نقطه ای این آنالیز است ؛ به همین منظور، برای تکمیل اطلاعات آلیاژ تشکیل دهندة زیورآلات مورد بحث ، آنالیز طیف سنج جذب اتمی (AAS) نیز بر روی مغز فلزی این آثار انجام شد که نتایج آن در جدول ٤ آمده است .
Bronze and iron: ancient Near Eastern artifacts in the Metropolitan Museum of art.