چکیده:
دلیل به عنوان ابزار اثبات حقیقت و واقعیت، در شریعت و قوانین موضوعه از اهمیت بسیاری برخوردار است. میتوان گفت که دلیل، موجد عدالت و آرامش در جوامع میباشد؛ به طوریکه عدم وجود دلیل و یا ابهام آن در دادرسی، موجب عدم احقاق حق و عدالت میشود. لازمه نیل به عدالت، کسب و حصول دلیل توسط دادرس و اقناع وجدانی وی میباشد که در تمامی حیطههای دادرسی اعم از کیفری و مدنی لازم الاجرا میباشد. در نظام پرآشفتهی حقوقی امروز، اثبات عدم منع تحصیل دلیل در شرع و قانون از اهمیت بسیاری برخوردار است.
خلاصه ماشینی:
"(جعفری لنگرودی، ١٣٨٨ش ، ص ٦٩) البته علمای علم اصول از آیه مزبور در حجیت خبر واحد نیز استفاده میکنند و خبر واحد در صورتی مورد وثوق قرار میگیرد که آورنده ی خبر شخص عادل باشد (مظفر، ١٣٨٨ش ، ج ٢، ص ١٣٦- حیدری، ١٣٩١ش ، ص ١٩٧-شیخ انصاری، ١٤١٩ق ، ج ١، ص ٢٥٤- سید حسین بروجردی و شیخ بهاءالدین بروجردی، ١٣٨٦ش ، ج ٢، ص ١٠٥)؛ البته میان این معنا و تقریرات قبلی منافاتی وجود ندارد، چون در حال حاضر، به دلیل بزرگ و پیچیده شدن جوامع و عدم شناخت کافی افراد، دادرس (قاضی)موظف است که به هر خبری و دلیلی اعتماد نکند و خود نیز در صدد تحصیل و به دست آوردن دلیل اقدام کند.
ارزش سند در حقوق اسلام چیست ؟شک نیست که سند عادی تا وقتی که به اصالت آن در دادگاه رسیدگی نشود اعتبار ندارد، اما اگر رسیدگی شود و کارشناس خط با تبحری که در رشته خود دارد و به اصالت آن نظر دهد، آیا چنین سندی برای قاضی، ایجاد علم نمیکند؟ (جعفری لنگرودی، بیتا، ص ٧٢) ٢ـ٢ـ تحصیل دلیل در امور کیفری ٢ـ٢ـ١ـ امور کیفری متضمن حقوق اشخاص قاضی جزایی در تحصیل دلیل نقش تعیین کننده و سرنوشت ساز دارد، گرچه در دعاوی حقوقی نیز قضات سعی در کشف حقیقت دارند و در عمل به مستندات ابرازی از سوی طرفین در حل و فصل قضایا توجه شود."