چکیده:
جمهوری اسلامی ایران بهدلیل بهرهمندی از منابع هیدروکربنی و قرار گرفتن در کمربند بیابانی زمین، از جمله کشورهای مهم تاثیرگذار و تاثیرپذیر از موضوع تغییر اقلیم است. بر اساس تعهد داوطلبانه جمهوری اسلامی ایران، کشور متعهد به کاهش 4 الی 12 درصد از انتشارگازهای گلخانهای و همچنین اقدامات مهمی در زمینه افزایش سازگاری است. شناسایی توان ساختاری، نقاط قوت و ضعف، چالشها و توانمندیهای کشور جهت حصول به یک برنامه راهبردی کارآمد موضوع مقاله حاضر است. در این مقاله، ضمن شناسایی چالشهای کلان متاثر از تغییر اقلیم در کشور که منتجه از سیاستها و برنامههای توسعه گذشته تا کنون کشور است، بر اساس اجماع خبرگان سعی در تشریح اجزاء برنامهای راهبردی در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانهای و سازگاری با اثرات آن نموده است. این برنامه در چهار جزء کاهش انتشار، مدیریت منابع آب، امنیت غذایی و کشاورزی، منابع طبیعی و تنوع زیستی (منابع زیستی) به بررسی چالشها و نقاط قوت و ضعف پرداخته و در قالب ساختاری مفهومی راه برون رفت خویش را در دو سطح سیاستهای کلان و اجرایی ارائه نموده است.
خلاصه ماشینی:
"چالش های کلان بخشی مرتبط با تغییر اقلیم افزایش میانگین دمای کره زمین در قرن بیستم به میزان ٠/٦ درجه سانتیگراد در اثر افـزایش انتشار گازهای گلخانه ای، و همچنین تغییر در الگوی آب و هوایی کره زمین نظیر تغییـر در توالی فصول ، روند بارندگی ، تغییر در تنوع زیستی اکوسیستم هـا، دسترسـی بـه منـابع آب و غذایی ایمن ، وقـوع مهـاجرت هـای گسـترده و غیـره ، دامنـه اثرگـذاری تغییـر اقلـیم عرصـه گستردهای از زندگی بشر را متأثر ساخته است .
پس از این شوک اولیه به علت آنکه تغییر ساختار خاصـی در الگـوی تولید و مصرف انرژی کشور صورت نگرفته مجددا شاهد رونـد پیشـین در انتشـار گازهـای گلخانه ای در کشور بودیم ، بـه طـوری کـه در سـال ٢٠١١ ایـران بـا انتشـار ٥٢١ میلیـون تـن دیاکسیدکربن از بخش های دارای احتراق سـوخت هـای فسـیلی ، در رتبـه نهـم کشـورهای دارای بیشترین میزان انتشار گازهای گلخانه ای، جای گرفت (٢٠١٤ ,IEA).
بـر اسـاس ارزیـابی بخشـی کـه بـه منظور تهیه برنامه راهبردی تغییر اقلیم کشور صورت پذیرفته ، عمده ترین چالش های موجود درکشور در بخش منابع آب که متأثر از تغییر اقلیم است به شرح زیر میباشد: - مدیریت منابع آب با تمامی اجزای ارائه شـده در شـکل (١)، دارای تعامـل فنـی و ساختار بـا تمـامی زیـر بخـش هـای اقتصـادی اسـت و ایـن درحـالی اسـت کـه در فرآیندهای تخصیص و مدیریت کلان منابع آب ایـن رابطـه حـداکثری کـاملا در چارچوب حداقلی دنبال میشود."