چکیده:
«قدرت» مقوله ای مهم و اساسی در اجتماع انسانی بوده و می تواند همانند شمشیر دولبه ای، از یکسو سعادت بخش و فضیلت آور و از سوی دیگر به شدت فسادآور باشد. در اندیشه سیاسی امام(ره)«قدرت» مفهومی است دارای منشا خیر، ولی اینکه در دست چه کسی باشد و برای چه هدفی به کار گرفته شود، به آن ماهیتی متفاوت از منشا آن میدهد. از نظر امام خمینی(ره) برای اینکه«قدرت» از مسیر اصلی خود خارج نشده و نظام، کارویژه خود را به نحو احسن انجام دهد و از دیکتاتوری و فساد جلوگیری شود، نیاز است تا بر«قدرت» نظارت شود. این نظارت به دو شیوه درونی و بیرونی اعمال میشود. مکانیسم های درونی عبارتند از تزکیه، عدالت و تقوا. مکانیسم های بیرونی عبارتند از امر به معروف و نهی از منکر، شورا، نصیحت و قانون. در این پیوند، برخلاف اکثر نظام های سیاسی رایج دنیا که عمدتا به نظارت های بیرونی اکتفا می کنند؛ حضرت امام(ره) در نظریه خود بر مکانیسم های درونی تاکید فراوان داشتند و درخصوص مکانیسم های بیرونی نیز به نقش مردم در نظارت بر«قدرت»،اعتقاد راسخ و اساسی داشته و دائما بر آن تاکید می کردند.
خلاصه ماشینی:
نظارت بر قدرت و مکانيسمهاي آن در انديشه سياسي امام خميني(ره) شهيد سعيد کمالي کفراتي 1 محسن محمدي الموتي 2 چکيده «قدرت» مقولهاي مهم و اساسي در اجتماع انساني بوده و ميتواند همانند شمشير دولبهاي، از يکسو سعادتبخش و فضيلتآور و از سوي ديگر به شدت فسادآور باشد.
ساختار قدرت در نظام جمهوري اسلامي ايران برپايه انديشه بنيانگذار آن، امام خميني(ره) شکل گرفته و ايشان بهعنوان نظريهپرداز ولايت مطلقه فقيه، موفق به عملي کردن نظريه خويش در قالب اين نظام سياسي شدند.
نظريه ايشان از آن جهت که نمونه تازه و بيبديلي از شکل حکومت اسلامي را ارائه نموده موردتوجه واقع شده است؛ ازاينرو لازم است براي جلوگيري از انحراف آن، به مقوله نظارت بر قدرت توجه ويژه شود.
امام خميني(ره) در کتاب شرح دعاي سحر، ديدگاه خود در باب قدرت را بيان ميکند و به خوبي ميتوان مشاهده کرد که اين ديدگاه از نوع نگرش ايشان به جهان هستي برخاسته است.
ايشان هدف از کسب قدرت را از نظر فقهي ابتدائاً اجراي احکام دانسته که نتيجه اين اجراي احکام خود ايجاد عدالت و در نهايت کسب سعادت براي انسانها و تمام بشريت است (همان، ص26-25).
در انديشه امام خميني(ره) قدرت سياسي برابر با حکومت و قدرت حاکم تعبير شده است و ايشان اين مفاهيم را مترادف ميداند.
حضرت امام خميني(ره) درمورد اينکه امر به معروف و نهي از منکر مهمترين مورد نظارتي بر صاحبان قدرت تلقي ميشود و اين نظارت شامل بالاترين فرد از نظر تصاحب قدرت نيز ميشود ميفرمايد: «اگر من پايم را کج گذاشتم، شما مسئوليد، اگر نگوييد که چرا پايت را کج گذاشتي، بايد هجوم کنيد، نهيکنيد که چرا؟» (فلاحزاده، 1378، ش4).