چکیده:
دریافت کتاب عمل به عنوان مرحله ای از قیامت در آیاتی از قران کریم بیان شده است اما چیستی و چگونگی این دریافت به صراحت مطح نشده است از این رو هر یک از مفسران بر اساس مبانی تفسیری خود ، برداشت های مختلفی از این مرحله ارائه داده اند که نظر علامه طباطبایی (ع) به عنوان مفسری ژرف نگر حائز اهمیت است. در این مقاله با تتبع در آثار علامه از جمله المیزان فی تفسیر القرآن و رساله انسان از آغاز تا انجام و دیگر کتب تفسیری ، با روش توصیفی تحلیلی روشن می شود که «کتاب عمل» قابل تقسیم به کتاب عمل فرد، امت ها وجمیع خلایق و حاوی نفس عمل، حقیقت و آثار و نتایج آن است. نحوه دریافت« کتاب عمل » نیز با توجه به عملکرد انسان ها متفاوت است؛ برخی به جهت تبعیت از امام حق ، از ناحیه سعادت (یمین ) و برخی به واسطه پیروی از امام باطل «کتاب عمل » خود را از ناحیه شقاوت (شمال) دریافت می دارند. دو گروه نیز فاقد نامه عملی اند مخلطین و مقربیین که به جهت فنا در ذات پرورگار متعال، بدون حساب و کتاب در حرم امن الهی جای می گیرند و منکرین و معاندین که به واسطه انکار و دشمنی با خدا، باطن وجودشان منبع منکرات شده است.
خلاصه ماشینی:
"(طباطبایی ، ۱۴۱۷ق ، ج ۱۳، ص ۵۷) همچنین از آیة )و وجدوا ما عملوا حاضرا و لا یظلم ربک إحدا( (کهف : ۴۹)؛ « آنچه انجام داده اند حاضر یافته اند و پروردگارت به هیچ کس ستم نمیکند» ، استفاده می شود که عین اعمال ، هر یک به صورت مناسب خود در نزد انسان مجسم می شوند و حضور می یابند، نه کتاب اعمال و نوشته شدٔە آن ها، چون نفی ظلم از خدای متعال ، بنا بر تجسم اعمال ، واضح تر و روشن تر است و وقتی پاداش انسان ، خودکرده های او باشد و احدی در آن دخالت نداشته باشد، ظلم معنایی نخواهد داشت .
(تهرانی ، ۱۴۰۴ق ، ج ۷، ص ۷۱- ۶۸) کوتاه سخن این که به استناد قرآن کریم ، تنها دو گروه نامه عمل دریافت میکنند؛ اصحاب یمین که «کتاب عمل » از ناحیه سعادت و میمنت به آن ها داده می شود و در موقف قیامت ، حساب آسانی پس داده و به بهشت داخل می شوند و دیگری اصحاب شمال که طایفه ای متمرد ٩٢ و سرکشند و «کتاب عمل » از ناحیه شقاوت و محرومیت به آن ها داده می شود، چرا که در دنیا سرمایه های وجودی خود را به عصیان و خطا از دست داده و به خدا ایمان نیاورده اند و از فرامین الهی سرپیچی کرده اند."