چکیده:
در بسیاری از آیات قرآن کریم اهل کتاب مخاطب قرار گرفته اند یا از عقاید و رسوم آنان سخن به میان آمده است. اما به نظر می رسد مفسران به سبب نداشتن آگاهی دقیق و شناخت همه جانبه درباره عقاید و رسوم آنان، در مواردی به گونه ای سخن گفته اند که با واقعیت فاصله بسیار دارد. مثلا خداوند متعال در آیه «صبغه اله و من احسن من اله صبغه» به «آیین تعمید» اشاره کرده است. از میان مفسرانی که به این معنا پی برده اند، برخی چون فرا و طوسی از «تعمید کودکان» و بعضی چون زمخشری، میبدی، نظام نیشابوری، بیضاوی و نسفی از «تعمید کودکان نصاری در آبی زرد رنگ» سخن گفته اند، در حالی که تعمید اهل کتاب نه منحصر به کودکان است و نه آب تعمید رنگ خاصی دارد. نگارندگان در این مقاله با بررسی و نقد آرای مفسران در تفسیر «صیغه» (به عنوان نمونه) نشان می دهند که مفسرانی چون زمخشری احتمالا با مشاهده رفتار مسیحیان یک منطقه خاص از «تعمید کودکان در آبی زردرنگ» سخن گفته و آن رسم را به همه میسیحیان نسبت داده اند و آن گاه مفسران بعدی همان سخن را تکرار کرده اند. بنابراین، می توان گفت آگاهی های دینی این مفسران محققانه، علمی و روشمند نیست و برای تدارک این کاستی باید آگاهی دقیق، علمی و مستند از عقاید و آیین های اهل کتاب را به «مبادی تفسیر» افزود.
خلاصه ماشینی:
نقدی برشناخت مفسران قرآن کریم از آیین تعمید مسیحیان دیتر سید یتظم مدتمدتیی دانشگاه فردوسی مشهد معصومه صتدمی کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث أذغاط در بسیاری از آیات قرآن کریم اهل کتاب مخاطب قـرار گرفتـه انـد یـااز عقایـدو رسوم آنان سخن به میان آمده است .
از میان مفسرانی که بـه ایـن معنا پی برده اند، برخی چون فراء و طوسی از«تعمید کودکان » و بعضی چون زمخشری ، میبدی ، نظام نیشابوری ، بیضاوی و نسفی از «تعمید کودکان نصاری در آبی زرد رنـگ » سخن گفته اند، در حالی که تعمید اهل کتاب نه منحـصر بـه کودکـان اسـت و نـه آب تعمید رنگ خاصی دارد .
نکته ای که در میان سخنان این گروه از مفسران توجه محقق را بـه خـود جلـب می کند این است که آنان دربارة «تعمید» کارهایی را به مسیحیان نـسبت داده انـد کـه بـا سنت تعمید مسیحیان کاملا و دقیقا منطبق نیست .
):« ان النصاری کانوا یغمسون اولادهـم فـی ماء اصفر یسمونه المعمود و یقولون هو تطهیر لهم فاذافعل الواحد منهم بولده ذلـک قال الآن صار نصرانیا حقا« (۸۵/۱)و این نیز عینا همان عبارت زمخشری است .
چون نوبت به زمخشری می رسد، از تعمید کودکان در آبی زرد سخن به میان می آید و از این پـس مفـسران و علمـای لغـت از جملـه میبـدی ، طبرسـی ، فخـررازی ، بیضاوی ، نسفی ، ابن منظـور، نظـام نیـشابوری ، مـولی فـتح الله کاشـانی ، طریحـی ، شـیخ اسماعیل حقی ، شبر و آلوسی به تقلید از زمخـشری همـین سـخن را تکـرار مـی کننـد.