چکیده:
حاشیه نشینی شهری در اثر گسترش نا به سامان و بی رویه شهرها با روندی سریع و بی برنامه به وجود می آید. این موضوع یکی از یکی از مشکلات شهرنشینی جهان سوم در دوران معاصر است. در این مقاله برای بررسی پدیده حاشیه نشینی از بعد اقتصادی چهار شاخص در نظر گرفته شده و تاثیر آن بر رفاه خانوارهای ساکن در شهر اصفهان بررسی شده است. برای این منظور با استفاده از مدل اثر درمان، محلات شهر به دو گروه حاشیه نشین و سایر تفکیک و برای بررسی عوامل اقتصادی، متغیرهای نرخ بیکاری، نرخ بی سوادی، قیمت زمین و نرخ مهاجرت در نظر گرفته شده است. برای بررسی شاخص رفاه خانوارهای ساکن، از 9 زیر شاخص با اوزان متفاوت استفاده شد. با استفاده از داده های خام پرسشنامه های سرشماری 1390 متغیرهای موردنظر برآورد گردیده است. طبق نتایج به دست آمده، قیمت زمین و نرخ بیکاری با حاشیه نشینی رابطه ای منفی و نرخ بی سوادی و نرخ مهاجرت با حاشیه نشینی رابطه ای مثبت پیداکرده اند. برای برآورد مدل اثر درمان گروه حاشیه نشین، گروه درمان و گروه غیر حاشیه نشین، گروه کنترل در نظر گرفته شده و متغیر رفاه به عنوان متغیر نتیجه در مدل واردشده است. بر این اساس حاشیه نشینی، نرخ مهاجرت و نرخ بی سوادی رابطه ای معکوس و قیمت زمین و نرخ بیکاری رابطه ای مستقیم با رفاه پیدا کردند.
خلاصه ماشینی:
"- علل ساختاری علل ساختاری شامل موارد زیر است: کمبود عرضه نسبت به تقاضا براثر رشد جمعیت و مهاجرت - فقدان توان تملک مسکن در بخش وسیعی از مصرفکنندگان - وزن بالای هزینههای مسکن در کل هزینههای خانوار بخصوص دهکهای پایین درآمدی - سیاستهای اتخاذشده در خصوص مدیریت زمین و مسکن - عدم تعادلهای اقتصادی و گسترش فقر شهری و پدیده مهاجرت - جنگ تحمیلی - تحولات ناخوشایند طبیعی و اقلیمی (خشکسالی و زلزله) - علل غیر ساختاری علل غیر ساختاری شامل موارد زیر است: - عدم توجه به سرمایهگذاری مسکن ارزانقیمت در محلههای فقیرنشین متناسب با توان و استطاعت مالی این افراد - عدم فرهنگسازی در جامعه شهری جهت فراهم کردن موجبات جذب و ادغام این گروهها و اقشار بهتدریج در بافتهای متعارف شهری - نبود رویکرد، برنامهها سیاستهای جامعنگر در مدیریت و نظام برنامهریزی شهری - عدم برنامهریزی اجتماعی همراه با برنامهریزیهای فیزیکی (کالبدی) و اقتصادی و فقدان توجه به ابعاد اجتماعی شهرسازی و توسعه شهری - عدم توسعه مناسب نظام آموزش فنی حرفهای در مناطق شهری و روستایی و فقدان مکانهای مناسب و لازم برای آموزشهای کار و حرفه در مناطق غیررسمی و فقیرنشین شهرها - فقدان برنامههای توسعه اجتماعی، فرهنگی و آمادهسازی و توانمندسازی فردی و اجتماعی در مناطق غیررسمی برای خوداتکایی اقتصادی و اجتماعی در زندگی جدید شهری - نبود سیاست و بستر مناسب برای تجهیز و تشکلهای خودجوش مردمی در مناطق محروم شهری و عدمحمایت سازمانها و مدیریت شهری از شکلگیری انجمنها، تشکلها و نهادهای اجتماعی و عمرانی غیردولتی به جهت عرضه حداقل نیازهای زندگی در این جوامع غیررسمی (روستا، 1389) 1-2-3- بررسی سابقه اسکان غیررسمی در اصفهان حاشیهنشینی در اصفهان، همزمان با شکلگیری صنایع نساجی (ریسندگی و بافندگی) در اواسط دوره پهلوی اول شروع شد."