چکیده:
ایجاد کارکردهای مختلف در مناطق مرزی و به تبع آن استقرار امکانات و خدمات، زمینه بهبود و توسعه متوازن و همه جانبه و کاهش فاصله با مناطق داخلی و درنهایت به شکل گیری امنیت پایدار استان کمک می کند. هدف تحقیق حاضر تبیین کارکردهای مرز (اقتصادی، سیاسی، اجتماعی- فرهنگی و امنیتی- دفاعی) در تامین امنیت استان آذربایجان غربی است. روش پژوهش حاضر تحلیلی ـ توصیفی است. جهت جمع آوری اطلاعات و داده ها از دو شیوه کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه محقق ساخته) بهره گرفته شده است. جامعه آماری 5 شهرستان استان آذربایجان غربی و حجم نمونه 250 پرسشنامه است که به صورت نمونه گیری تصادفی (از طریق مراجعه به منطقه و مشاهدات محلی، مصاحبه و توزیع پرسشنامه بین کارگران، شاغلان بخش های خصوصی، دولتی و مردم محلی) انتخاب شده است. شاخص های موردبررسی کارکردهای مرز شامل: کارکرد اقتصادی، کارکرد اجتماعی- فرهنگی و کارکرد سیاسی در قالب 31 گویه است. ابزار تجزیه وتحلیل داده ها، برای بررسی میزان تاثیرگذاری هریک از کارکردها در تامین امنیت استان از مدل سازی معـادلات ساختاری (LISREL) و فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد ایجاد کارکردهای مختلف اقتصادی در نواحی مرزی استان تاثیرگذارترین عامل در تامین امنیت استان می باشند. هراندازه شاخص های مختلف کارکرد مرز در طرح ها و برنامه های توسعه موردتوجه قرار بگیرد و برنامه ریزی و نظارت درستی و دقیقی در مراحل مختلف اجرای آن ها به کار گرفته شود بیش تر و سهل تر در راستای امنیت پایدار گام برداشته می شود.
خلاصه ماشینی:
") کارکرد دفاعی - امنیتی ١- ایجاد مراکز متعدد نظارتی و کنترل هدفمند نوع و کیفیت کالاهـای وارداتـی ٢- آمـایش دفاعی- امنیتی ٣-جلوگیری از قاچاق کالا و همچنین محصولات ضد امنیتـی ٤- ایجـاد یـک جو امن برای سرمایه گذاری و توسعه در مناطق ٥- نظارت و کنترل گذرگاه های مـرزی ورود و خروج کالاها و مردم ٦- کاهش حساسیت های قـومی و حفـظ یکپـارچگی ملـی ٧- نصـب تجهیزات الکترونیکی جهت کنتـرل افـراد و کالاهـا ٨- تثبیـت و افـزایش تـراکم جمعیـت در مناطق مرزی و جلوگیری از مهاجرت کارکرد اجتماعی -فرهنگی ١- استفاده از مشارکت مردم محلی در مدیریت منطقه ٢- سوق دادن امکانات و خـدمات بـه این مناطق طبق فلسفه جمهوری اسلامی ایران (عدالت محوری) ٣- به کار گرفتن افراد بـومی تحصــیل کــرده ٤- کنتــرل و جلــوگیری از بــروز رخــدادهای تــنش زا بــین اقــوام منطقــه ٥- ارزش گذاری به خواسته های موردعلاقه سـاکنان منطقـه ٦- ارتقـاء آمـوزش و سـطح آگـاهی عمومی مردم مرزنشین ٧- وحدت بـین اقـوام منطقـه در راسـتای تقویـت همبسـتگی ملـی ٨- مشارکت و پشتیبانی مردم از حکومت مرکزی محدوده موردمطالعه مجموع طول خطوط مرزی استان آذربایجان غربی با کشورهای هم جـوار ٨٨٨ کیلـومتر است که بیشترین مرز از طرف شمال و مغـرب حـدود ٥١٨ کیلـومتر مـرز خـاکی بـا کشـور ترکیـه و کـم تـرین آن از طـرف شـمال حـدود ١٣١ کیلـومتر مـرز آبـی رودخانـه ارس بـا زابل پرداختند."