چکیده:
هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش عملکرد خانواده و تمایز یافتگی مادر در پیشبینی اضطراب دختران نوجوان بود. این یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل 2500 نفر از دانشآموزان دخترانه دبیرستانی دوره دوم متوسطه منطقه ده شهرتهران بودکه با استفاده از نمونهگیری خوشهای تعداد 250 نفر در نظر گرفته شدند و پرسشنامه اضطراب بک (1988) بین آنها توزیع گردید. سپس مادرانشان پرسشنامه تمایزیافتگی خود (DSI)، و پرسشنامه ابزار سنجش خانواده (FAD) را تکمیل کردند. دادهها به وسیله روش تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل رگرسیون نشانداد که بین عملکرد خانواده و تمایز یافتگی مادر با اضطراب فرزندان نوجوان رابطه وجود دارد (01/0>P) و هر یک به ترتیب 33 درصد و 34 درصد واریانس اضطراب فرزندان را تبیین میکنند. نتایج حاکی از ارتباط معنی دار بین مولفههای عملکرد خانواده (حل مسئله، روابط، نقشها، پاسخگویی اثربخش، درگیری اثربخش، کنترل رفتار و کارکرد کلی) با اضطراب فرزندان نوجوان می باشد. بین مولفههای تمایز یافتگی با اضطراب فرزندان نوجوان به جز خرده مقیاس جایگاه من رابطه معکوس دیده شد. در پایان با عنایت به نتایج پژوهش چنین بر میآید که عملکرد خانواده و تمایز یافتگی مادر به جز درمورد خرده مقیاس جایگاه من یکی از عوامل تاثیرگذار در پیشبینی اضطراب دختران نوجوان میباشد (01/ 0>P).
خلاصه ماشینی:
همچنین مفهـوم تمایزیـافتگی بـه توانـایی تجربه صمیمیت با دیگران و در عین حال اسـتقلال از دیگـران اشـاره دارد ( :٢٠٠٩,Klever ٣٠٣) یکی از ویژگی های خانواده های سالم کمک به اعضای خود برای تمایزیافتگی اسـت به این معنا که افراد خانواده یاد بگیرند بین کارکرد عقلانی و احساسـی خـود تمـایز قایـل شوند و نیز کارکرد خود را از اعضای خانواده تفکیک کنند ((٢٠٠٢,Selm).
٥. ابزار پژوهش پرسشنامه تمایز یافتگی خود(Differentiation of self inventory): پرسشـنامه تمـایز یـافتگی خود، نخستین بار در سال ١٩٩٨ توسط اسکورون و فرید لیندر(Fried Lander &Skowron ) با ٤٣ عبارت طراحی و اجرا شد.
ـ یافته جانبی شماره ٣: بین نقش های خانواده با اضطراب فرزندان نوجوان رابطه وجود دارد.
جدول فوق نشان می دهد که رابطه میان مؤلفه های تمایزیافتگی مادر(واکنش هیجانی ، جدایی عاطفی و همآمیختگی بادیگران ) به جز جایگاه من بـا اضـطراب فرزنـدان نوجوان ازنظر آماری بصورت معکوس درسطح ٠٠١>P معنادار اسـت و همبسـتگی ایـن رابطه برای واکـنش هیجـانی (٠/٤٢- = r)، بـرای جـدایی عـاطفی (٠/٤٤- = r) و بـرای هـم آمیختگی بادیگران (٠/٣٦- = r) است .
ـ یافته جانبی شماره ٣: یعنی بین نقش های خانواده با اضطراب فرزندان نوجوان رابطـه وجود دارد که همسو با نظـر گلـدنبرگ و گلـدنبرگ (٢٠٠٨) بـه نقـل از برواتـی و همکاران ( ١٣٩٢) می باشد که معتقد است خانواده کارکردهای مختلـف خـود را بـه طریق متفاوت ایفا می کند.
ـ یافته جانبی شماره ٥: بین درگیری اثربخش خانواده با اضطراب فرزندان نوجوان رابطه وجود دارد.