چکیده:
دولت ها به عنوان بزرگترین شخص حقوقی، حقوق عمومی و با توجه به وظایف و مسئولیت هایی که بر عهده دارند بدون تردید نیازمند یکسری توجیهات و منابع مالی هستند که در راستای انجام وظایف آنها باید در اختیار آنان قرار داده شود. و دولت ها موظف می باشند که این منابع مالی را صرف اموری که از قبل و به طور خاص در قانون بودجه تعیین گردیده است بنمایند. این امور به طور طبیعی ضرورت امری چون نظارت را بر عملکرد دولت در اجرای قانون بودجه به عنوان برنامه مالی دولت برای یکسال مالی، نمایان می سازد. نظارت بر اجرای بودجه از این حیث دارای اهمیت فوق العاده می باشد که برنامه های اقتصادی کشور به شکل صحیح و در راستای اهداف معین شده قبلی توسط دستگاه های اجرایی به انجام رسد. در کشور ما تهیه و پیشنهاد بودجه بر عهده قوه مجریه است و پس از این امر، تصویب آن بر عهده مجلس شورای اسلامی است که نمایندگان مردم به بررسی دقیق بخش های مختلف بودجه پرداخته و سپس پس از انجام اصلاحات لازم آن را تصویب می نمایند. نظارت بر اجرای بودجه اصولا توسط سایر قوا و بطور مشخص قوه مقننه و نهادهای تحت نظر آن صورت می گیرد. اما در این پژوهش به شیوه تحلیلی - توصیفی ما به دنبال پاسخ به این سئوال هستیم که آیا قوه مجریه خود می تواند نقش نظارتی نیز بر اجرای بودجه ایفا نماید؟ شناخت سازوکار نطارت بر بودجه در درون قوه مجریه هدف اصلی این تحقیق است.
خلاصه ماشینی:
"(ابراهیم نژاد، ١٣٨٠: ٦٣) اما وظیفه دستگاههای نظارتی باید پس از استقرار نظام بودجه ریزی عملیاتی تغییر کرده و بجای ورود به فرآیند ها و بررسی اقلام هزینه و کنترل مراحل هزینه معطوف به اندازه گیری پیامدها و خروجیهای اقدامات دستگاهها ی اجرایی مختلف گردد که این امر میسر نخواهد شد مگر با تغییر و اصلاح قوانین موجود که خوشبختانه درتبصره دوم ماده ١٣٨ قانون برنامه چهارم توسعه به این مورد اشاره شده است و سازمان مدیریت وبر نامه ریزی کشور به همراه وزارت امور اقتصادی ودارایی مکلف شده اند که نسبت به تهیه لوایح و قوانین لازم اقدام نمایند.
(انصاری، (55 :1384 ــ تهیه و ابلاغ بخشنامه بودجه پیشنهادی جاری، عمرانی، اختصاصی دانشگاه به واحدهای تابعه بر اساس بخشنامه کلی بودجه کشور و مصوبات هیأت امناء ــ همکاری با دیگر واحدها در امر تهیه و تنظیم بودجه پیشنهادی آنها ــ جمع آوری بودجه های پیشنهاد شده توسط واحدهای مختلف و بررسی برنامه ها و اعتبارات پیشنهادی ــ تلفیق و تنظیم بودجه پیشنهاد شده در قالب اهداف و خط مشی های دانشگاه ــ ابلاغ بودجه مصوب به هر یک از واحدها و نظارت بر اجرای بودجه از طریق مراقبت در نحوه مصرف و اعتبارات و سنجش میزان پیشرفت عملیات در هر یک از واحدها ــ بررسی اعتبارات درخواستی واحدها و توجیه واحدها در خصوص مفاد بخشنامه ضوابط تهیه و تنظیم بودجه تفضیلی ــ تهیه و تدوین گزارشات بودجه ای و هماهنگی با امور اداری و مالی برای اطلاع از میزان هزینه های پرسنلی و سایر هزینه ها بمنظور تنظیم (ابراهیمی نژاد، ١٣٨٦: ٨٠) نحوه نظارت سازمان مدیریت و برنامه ریزی نظارت عملیاتی سازمان مدیریت و برنامه ریزی از طریق مبادله موافقت نامه و دریافت گزارشات پیشرفت کار دستگاه های اجرایی و کمیته تخصیص اعتبار که دبیرخانه آن در این سازمان مستقر انجام می شود."