چکیده:
اصطلاح حاشیه نشینی در کشورهای در حال توسعه به محلات فقیر نشین اطلاق میشود که در اطراف شهرهای بزرگ به وجود آمده و ساکنین این مناطق به علل گوناگون نتوانسته اند جذب نظام اقتصادی - اجتماعی شهر شده تا از خدمات و امکانات شهر استفاده نمایند. شکل گیری حاشیه نشینی در شهر ایلام به سال ١٣٤٠ برمیگردد و عمدتا در محدوده جنوب و جنوب شرق شهر شکل گرفته اند که عمده ترین پیامد آن رواج آسیب های اجتماعی، گسترش شهر در زمین های پست و نامناسب و تخریب زمین های کشاورزی است . هدف از این پژوهش ، بررسی حاشیه نشینی و ارتباط آن با آسیب های اجتماعی در شهر ایلام و ارائه راهکارهای اجرایی برای مقابله با این پدیده است . فقر علل اصلی حاشیه نشینی و یکی از عوامل مهم انواع انحرافات از جمله دزدی، اعتیاد، یزهکاری و. . . می باشد. روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی و شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای است جامعه آماری حاشیه نشینان شهر ایلام میباشد که تعداد جمعیت آنها در سال ١٣٩٤ بالغ بر ٣٢٠٠٠ نفر بوده و از آن تعداد ٣٦٧ نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد که جهت دقیق بودن نتایج تعداد ٣٨٠ نفر درنظر گرفته شد و از طریق پرسشنامه طراحی و اجرا شد. نتایج پژوهش نشان میدهد که : بیکاری، فقدان مسکن مناسب ، سوء تغذیه و بهداشت ناشی از فقر از علل اصلی بزهکاری و آسیب های اجتماعی در مناطق حاشیه نشین میباشد.
خلاصه ماشینی:
"ــ پیچیده شدن مسائل و مشکلات مرکز شهر و پیدایش ناهنجاریهای ناشی از فرسودگی بافت ، تراکم ناموزون ، فشردگی بافت خدماتی خرد، ترافیک سنگین و ناموزون ، آلودگی و زشتی محیط ــ توسعه بافت های جدید و بدون پیوند متناسب با سایر بافت های شهری پیدایش محلات مهاجرنشین و فقیر در پیرامون هسته های فقیرنشینی که در ادوار گذشته در شهر بوجود آمده است و توسعه ناموزون و جدا از طرح های شهرسازی ــ اضافه شدن روستاهای واقع در مسیرهای توسعه به بافت شهر و ناسازگاری شدید این بافت ها با یکدیگر و فقدان راه حل های شهرسازی مناسب برای حفظ ساختار این روستاها بنابراین انجام پژوهش های مرتبط در زمینه حاشیه نشینی و راهکارهای پیشگیری و بهبود آن در شهر ایلام که شدت مهاجرت به آن زیاد است ، در جهت ساماندهی و بهسازی این محدوده از شهر ضروری می باشد.
هجوم سیل آسای مهاجران در این دورة زمانی باعث رشد سریع شهر شده و فرصت برنامه ریزی برای گسترش آتی شهر و استقرار عناصر و کاربریهای لازم به صورت متعادل در سطح شهر و محلات را از میان برد و ازطراف دیگر فقر اقتصادی و فرهنگی و داشتن منشاء روستایی و ایلی مهاجران و سوء استفاده از موقعیت پیش آمده توسط دلالان ، واسطه ها و بورس بازان زمین و مسکن در آن زمان باعث ایجاد محله های متعدد حاشیه نشین شد که هنوز هم با اندک تغییراتی در سطح شهر خودنمایی میکنند."