چکیده:
مقدمه: دین و دینداری حقیقتی است که پیوسته از ارکان اصلی فرهنگ ملت هاست، جامعه را انسجام می بخشد و در افراد جامعه حس همبستگی به وجود می آورد(آلستون،1380). در کنار نشانگرهای دینی نشانگرهای ملی نیز حائز اهمیت هستند. هویت ملی ابزار قدرت مندی برای بقای یک ملت است. آنچه که به هویت ملی می تواند معنی ببخشد، فرهنگ، ارزش هاو آداب و رسومی است که یک ملت را از سایر ملل جدا می کند( چنگ ، 2002؛ شین، 2001).در ایران اسلامی ، ارزش ها و آداب و سنن در دین و باورهای دینی مردم ریشه دارد و بخش عظیمی از هویت ملی آن را می سازد که طی قرن ها نسل به نسل منتقل شده است. این پژوهش به بررسی برخی از نگرش های دینی و ملی در گروهی از جوانان عضو کانون های فرهنگی پرداخته است و به دنبال پاسخگویی به این سئوال بوده است که آیا تفاوت معنی داری بین نشانگر های دینی و ملی وجود دارد؟
روش: توصیفی- تحلیلی است. نمونه پژوهش مجموعا 1000 نفر از اعضای کانون های فرهنگی شهر تهران است که با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته است. روایی پرسشنامه با ضریب کرنباخ محاسبه شده است. ارتباط داده ها با ضریب همبستگی پیرسون و مقایسه میانگین ها با آزمونT و تحلیل واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
یافته ها: نشانگرهای ملی و دینی بالاتر از متوسط مقیاس قرار دارند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین متغیر سن و میزان تحصیلات با نگرش های دینی و ملی ارتباط معنی داری وجود دارد همچنین بین نشانگر دینی با نشانگر ملی رابطه معنی داری وجود دارد و تفاوت معنی داری میان میانگین نمرات نشانگرهای دینی و ملی در دختران و پسران مشاهده نشد.
نتیجه گیری: ایجاد نگرش دینی در جوانان زمینه مناسبی است که در جوانان به یکپارچگی و وحدت شخصیت می انجامد و هویت یابی ملی به ایجاد انسجام، یکپارچی و تعامل و تفاهم اجتماعی در جامعه می انجامد و فرد را از خود بیگانگی، انزوا و تعارض اجتماعی بدور نگاه می دارد. لذا لازم است که سازمان ها و دستگاه های دولتی و غیر دولتی با ارایه الگوها و آموزه های عمیق دینی و ملی بر رشد شاخص های دینی و ملی همت گمارند و زمینه اتحاد ملی و انسجام اسلامی را فراهم آورند . در این میان باید نقش جنسیت را نه به عنوان یک عامل بازدارنده بلکه به عنوان یک عامل وحدت بخش و انسجام دهنده مد نظر قرار داد.
خلاصه ماشینی:
"بین نشانگر ملی با نشانگرهای دینی تفاوت معنی داری میان میانگین نمرات در گروه زنان و مردان وجود ندارد و این بدان معنی است که جنسیت و وضعیت تأهل در نشانگرهای دینی و ملی تأثیر معنی داری ندارد، هر چند که نشانگر ملی در خانم ها و نشانگر مذهبی در پسرها بیشتر است یافته های فوق در مواردی تأیید شده و در مواردی تأیید نشده است چرا که شواهدی وجود دارد که در آن نشانگرهای مذهبی در خانم ها بالاتر از مردان بوده است (حبی ، ١٣٨٥) .
با توجه به یافته های این پژوهش می توان چنین نتیجه گیری کرد که کانون - های فرهنگی و تربیتی یکی از نهادهای اجتماعی است که در ایجاد گرایش های دینی و ملی آثار مثبتی برای جوانان دارد.
از این رو می توان استنباط 37 کرد که حضور جوانان در کانون های فرهنگی و تربیتی می تواند نقش بسیار زیادی در گرایش ملی و فرهنگی جوانان ایفا کند و با سایر یافته هایی که نشان می دهد جوانان از موفقیت و گرایش مذهبی خوبی برخوردار هستند، هماهنگی دارد(جلیلوند، ١٣٨٠؛ اوحدینیا، ١٣٨٠؛ سلیمانی زاده، ١٣٨٠).
همچنین یافته های پژوهشی نشان می دهد هویت دینی در مرتبه ای بالاتر از سایر ابعاد قرار دارد، چرا که وقتی فرد جهان بینی الهی پیدا می کند و مبدأ و مقصد خود را می یابد و پی می برد که برای چه آفریده شده و هدف نهایی از آفرینش او چیست ؟ این هویت یابی می تواند در شکل گیری سایر ابعاد هویتی فرد نقش اساسی ایفا کند، در سایر موارد زندگی بهتر تصمیم بگیرد و به هویت منسجم تری دست یابد."