چکیده:
از سده نوزدهم به بعد کشور عمان به دلیل موقعیت ژئواستراتژیک همواره در سیاستهای منطقهای به ویژه برای بریتانیا مهم و با اهمیت بوده است. در دهه شصت میلادی جنبش در منطقه ظفار شکل گرفت که برای ثبات منطقه خطرناک میشد در فضای جنگ سرد این مساله اهمیت پیدا کرد و رفته رفته به موضوع رقابت قدرتهای بزرگ تبدیل شد. در منطقه ایران و عربستان در آن وارد شدند و در سالهای 75 – 1972 م ایران در این زمینه مداخله نظامی کرد و جنبش شکست خورد و ازمیان رفت در اینجا مساله مهم مقاله این است این جنبش چگونه اهمیت یافت و به موضوع رقابتی بین المللی بدل شد و فرضیه مقاله این است، قدرتهای فرامنطقهای و منطقهای در جنبش ظفار از نظر ایدئولوژی و استراتژی نقش عمدهای ایفا کرده اند.
From the nineteen century the country of Oman due to its strategic location has always been a very important center for the British regional policy. In the 60s the movement of Dhofar was formed which was very dangerous for the stability of the region. In the Cold War era this became a crucial issue and the Great Powers began to compete on it. In the region، Iran and Saudi Arabia entered the issue and in 1972-1975 Iran did military intervention and the movement was defeated and fell apart. In this essay we will study how this movement was formed and how Great Powers interfered and the issue became an international problem. In this essay the hypothesis is that the Great Powers and Regional Powers played an important role ideologically and strategically.
خلاصه ماشینی:
آنها برای رهایی از چنین شرایطی با تأثیرپذیری از رهبران خودکه بیشتر در بیرون مرزهای این کشور و تحت تأثیر اندیشههای سوسیالیستی و بهرهگیری از شرایط خاص اعراب، در منطقه ظفار با حمایت قدرتهای بزرگ جنبش اجتماعی شکل دادند که تداوم آن توازن قدرت را در خاورمیانه به هم میزد.
انگلیسیها پس از تسلط بر هندوستان برای امنیت راههای تجارت دریایی از حاکمان مسقط حمایت کردند و با حمایت آنها قدرت خود را در عمان گسترش دادند (زکریا قاسم، 1967 : 8 – 160؛ King and Stevens, 1973).
شکلگیری و تکوین جنبش ظفار به نظر میرسد، تحولات جهانی و منطقهای، تأسیس دولت اسرائیل، شکلگیری جنبشهای ملی عربی، تشکیل حکومتهای سوسیالیستی و کمونیستی درمنطقه خاورمیانه و خلیج فارس، رقابت کشورهای غربی برای کسب امتیاز نفت و توسعه فعالیتهای آنها، عدم درک سلطان سعید بن تیمور از شرایط عینی جامعه، فقر و توسعه نیافتگی آن کشور، زمینه را برای شکلگیری جنبش برضد حاکمیت فراهم کرد ( مرکز اسناد انقلاب اسلامی سند شماره: 31560087).
آنها سلطان سعید بن تیمور را که در اداره کشور ناتوان و باعث نارضایتی مردم و شکل گرفتن جنبش ظفار شده بود و توانایی مقابله مؤثر با آن را نداشت، طی کودتایی از سلطنت خلع کردند و پسرش قابوس سیساله را که تحصیل کرده کالج نظامی سند هرست بود، به عنوان چهاردهمین پادشاه آل ابوسعید به قدرت رساندند(شهداد، 1989: 28-2750).