چکیده:
در متون معتبر دین اسلام و زرتشت، حقوقی مربوط به تعامل انسان به عنوان اشرف مخلوقات، با سایر موجودات عالم تدوین شده است که برگرفته از جهان بینی این دو دین از باور به خدا و جایگاه خیر و شر در عال است برخی مدعی هستند آیین اسلام در این خصوص، در مقایسه با زرتشت خشن تر بوده و احترامی برای حیات سایر موجودات قائل نیست این پژوهش به دنبال استخراج این حقوق در منابع و متون معتبر این دو دین، چهره حقیقی تعامل آن دو را با موجودات عالم ترسیم نموده، نگاه هریک از دو دین را آشکار نماید حاصل یافته های مقاله این است که اسلام جد در مواردی محدود، از جمله تهیه غذا و یا دفع ضرر از جان، اجازه کشتن موجودات را نمی دهد، اما آیین زرتشت، با اعتقاد به وجود موجودات شرور اهریمنی، جانداران عالم را به سه دستة مقدس، مباح و منفور تقسی می کند دسته سوم، حتی در صورت عدم ورود به محل زندگی و ایجاد ضرر جانی یا مالی، از نظر این آیین محکوم به مرگ هستند.
خلاصه ماشینی:
"در متـون پهلوی آمده است که به هنگام کشتن خرفستران ، شخص باید بگوید: «برای پاک کردن گناهـانم و بـرای کسب فضیلت و دوستی روانم ، خرفستار می کشم »(بویس ، ١٣٧٤، بخش ٢، فصل ١٢، ص ٤٠٩)؛ نکته دیگر اینکه ، هرچند در آیین زرتشت ، کشتن حیوان جوان گناه بود و با حیوانات به خوبی رفتـار می کردند، اما این برخورد تنها در مورد حیوانات سودمند صادق بود، نه خرفستران .
بیشترین محل اختلاف اسلام و زرتشت در مقایسۀ بین حقوق حیوانات غیراهلـی می باشـد؛ اگـر بـه مفهوم «حق و حقوق » به عنوان یک اصل کلی برای موجودات عالم بنگریم به سادگی مشـاهده می شـود که اسلام حقوق بیشتری را برای موجودات عالم قائل است ؛ زیرا اولین حقی که هر موجود زنده در ایـن عالم دارد حق حیات و زیستن است که با توجه به جهان بینی اسلام ، تمام موجودات عالم مشـمول ایـن حق هستند و جز در مواردی خاص اجازة کشـتن آنهـا داده نشـده اسـت ، امـا در جهـان بینی زرتشـت ، موجودات عالم دو دسته اند: دستۀ اول حیوانات مینوی بوده که حق حیات دارند و همانند اسلام جـز در موارد خاص مثل قربانی ، اجازة کشتن آنها داده نشده است ؛ دستۀ دوم حیوانات غیرمینوی بوده کـه حـق حیات ندارند و باید کشته شوند.
امـا در نگـاهی برون دینـی، بـه عنوان نفر سومی که میخواهد حقوق موجودات زنده را در این دو دین مقایسـه کنـد، میتـوان گفـت کـه به طورکلی آیین اسلام جایگاه و حقوق بیشتری را برای حیوانات قائل است ؛ چـون قـانون کلـی اسـلام در برخورد با موجودات زنده این است که همۀ آنها آفریدة خداوند متعال هسـتند و شـرور بـودن موجـودات عالم ، حاصل تزاحم منفعت طلبیهای انسان و هر حیوان برای خود است ."