چکیده:
تذکرة التواریخ نوشته عبدالله کابلی مشتمل بر تاریخ انبیا، تذکره اولیاء، تذکره شعرا و مواد التواریخ است و بخش اعظم آن به عین عبارت از منابع شناخته شده و در دسترس اقتباس شده است. اما نکته بسیار نظرگیر این کتاب در آن است که نویسنده در زندگینامه هر یک از اشخاص تاریخ دقیق وفات و احیانا تولد او را به روز و ماه و سال به دست داده است؛ چیزی که به ندرت در تذکره های فارسی و حتی کتبهای رجال دیده می شود. در این مقاله کوشش شده است تا میزان صحت و سقم این تواریخ روشن می شود و پس از رجوع به منابع معتبر نشان داده شده است که این تاریخها به کلی ساختگی و تذکرة التواریخ آکنده از جعلیات مولف آن است و مطلقا قابل اعتماد نیست.
The Tazkerat al-tavarikh, by ‘AbdـAllah of Kabul, covers the history of prophets, biographies of Sufi saints, life stories of poets and some historiographical material, most of which have been drawn from known and existing sources. But a very striking point about this book is that its author has provided the exact date of death, and sometimes birth date (day, month and year) of every single person in their respective biographies, something rarely seen in Persian books of poets and even in general biographies.
In this article attempts have been made to establish the truth or falsity of such dates. With reliable sources consulted, it has been demonstrated that these dates are totally fabricated and that the Tazkerat al-Tavarikh is brimming with the author’s forgeries and that the book is not trustworthy by any means.
خلاصه ماشینی:
"نگارنده برای محک زدن صحت و سقم گفته های کابلی از طبقۀ دوم و سوم کتاب گروهی از متصوفه و شاعرانی را که تا حدود سال ٨٥٠ق می زیسـته انـد، برگزیـد و شرح حال آنان را در تذکرةالتواریخ با منابع دیگر سنجید؛ نتیجه این بـود کـه کـابلی زندگینامۀ اغلب این افراد را به عین لفظ و گاه با تلخیص از دو کتاب نفحاتالانـس / / / / / / / / و تذکرةالشعرای دولتشاه اقتباس کرده است و گاهی نکاتی هم از تاریخ گزیده به آنها / / / افزوده است ، ولی به هنگام ذکر تاریخ وفات آنان راه دیگـری مـی رود و اطلاعـاتی / / / / ارائه میکند که از هیچ مأخذی به دست نمی آید."