چکیده:
«رجاء» عاملی حیاتی در زندگی انسان و جزء لاینفک آن است. نبود آن آدمی را به یاس و افسردگی دچار کرده، روند طبیعی زندگی انسان را متوقف میسازد؛ زیرا بدون امید، انسان تلاشی برای ادامه حیات و برآوردن نیازهای زندگی خویش نخواهد کرد. ادیان الهی نیز بر اهمیت و نقش این خصوصیت روانی انسان آگاه بودهاند و در متون خود به آن بسیار پرداختهاند. این پژوهش مفهوم و جایگاه امید را در کتب مقدس دو دین اسلام و یهود مورد بررسی قرار داده است. آیات متعددی در قرآن وجود دارد که با تاکید بر صفات رحمت و بخشایندگی خداوند، امید را در دل مومنان زنده نگه میدارد. آیاتی نیز وجود دارد که ناامیدی را تقبیح کرده، به مومنان امید میدهد. در مزامیر نیز بر امید به عنوان عامل محرکة انسان تاکید فراوانی شده است. در جاهای مختلفی از مزامیر که قوم دچار ناامیدی میشوند، پیامبران یهود شروع به امیدبخشی به مردم میکنند تا آنها را به زندگی عادی خود برگردانند و این اهمیت امیدبخشی را در مزامیر بهخوبی نشان میدهد.
خلاصه ماشینی:
در لغت عرب ، در مواردی گفته میشود که امید به تحقق چیزی میرود و از آنجـا که این معنی احیانا توأم با «جهل » یا «عجز» است ، بسـیاری از مفسـران آن را در قـرآن بـه معنـی امید دیگران از خدا تفسیر کرده اند، ولی هیچ مانعی ندارد که این واژه در کلام خداوند، همـان معنی اصلی خود را داشته باشد؛ زیرا گاهی برای وصول به یک هدف شـرایطی لازم اسـت کـه هرگاه بعضی از شرایط حاصل نباشد، این تعبیر به کار میرود.
«اضعاف » جمع «ضعف » به معنی دو یا چند برابر کردن چیـزی اسـت و چون این واژه به صورت جمع آمده است و با کلمۀ «کثیرة» مؤکد شده است و جملۀ «یضـاعف » نیز بر تأکید بیشتری دلالت دارد، از مجمـوع ایـن نکـات اسـتفاده مـی شـود کـه خداونـد بـرای انفاق کنندگان پاداش بسیار فراوانی قرار داده است و اینگونه پاداش دادن از ناحیۀ خداوند سبب می شود که افراد جامعه ، بدون دلهره و با امید مضاعف ، به یاری هم نوعان خود بپردازند.
تعریف های دیگری، همچون «پروردن آرزویی همراه با انتظار، آرزو و تمنای همـراه بـا انتظـار حصول آن » یا «بـا اعتمـاد بـه نفـس منتظـر بـودن » ( :٢٠١٣ ,Merriam-Webster Dictionary Hope)، نیز از رجاء صورت گرفته است .
هـ) امید داشتن به داوری های خداوند همان گونه که پیش از این گفته شد، انسان مـؤمن بـه رحمـت خداونـد و بـه خـود خداونـد امیدوار است و به همین سبب ، در راستای امید به خداوند، به داوری های خداوند نیـز نسـبت بـه خود خوش بین می باشد: «و کلام راستی را از دهانم بالکـل مگیـر؛ زیـرا کـه بـه داوریهـای تـو امیدوارم » (مزامیر ١١٩: ٤٣ و...