چکیده:
در معاملات اعتباری ممکن است فروشنده برای اخذ ثمن یا مشکلاتی نظیر امتناع خریدار از پرداخت ثمن مواجه شود. قانون گذار برای تضمین پرداخت ثمن مکانیسم موفقی را پیشبینی نکرده است. به همی« خاطر فروشندگان سعی در استفاده از ظرط حفظ مالکیت در عقد بیع دارند. شرط حفظ مالکیت شرطی است که به موجب آن انتقال مبیع منوط به پرداخت ثمن می شود. ای« شرط مستلزم دخالت طرفین در زمان انتقال مالکیت مبیع است. در این مقاله خواهیم دید که طرفین حق دارند سرنوشت زمان انتقال مالکیت مبیع را خود تعیین کرده و به این وسیله شرط حفظ مالکیت را در عقد بیع درج کنند. و همچنین ماهیت و آثار این شرط حفظ ایران و با الهام از حقوق انگلیس نیز بررسی می شود شرط حفظ مالکیت یک شرط تطبیقی است که باعث تعلیق انتقال مالکیت می شود. این شرط علیرغم یک دیدگاه در حقوق انگلیس باعث نمی شود مبیع در وثیقه ثمن قرار گیرد. بلکه فقط انتقال مالکیت را به تاخیر می اندازد این تعلیق باعث تضمین پرداخت ثمن می شود، به این صورت که خریدار می داند تا وقتی که ثمن را نپردازد مالک مبیع نخواهد شد. پس اقدام به پرداخت ثمن می کند. اگر خریدار ثمن را به موقع نپردازد؛ فروشنده می تواند بیع را فسخ کند.
خلاصه ماشینی:
"با این حال همچنان می توان شرط حفظ مالکیت را یک وسیله برای تضمین ثمن معرفی کرد اما با این مکانیسم که مالکیت به خریدار منتقل نمی شود و فروشنده مطمئن است که یا ثمن را اخذ خواهد کرد و یا اینکه همان مبیع را خواهد داشت و با فسخ عقد می تواند آن را به ثالث بفروشد.
اکنون ممکن است گفته شود؛ مالکیت منتقل نمی شود اما به هر حال عقدی بین طرفین وجود دارد و همین عقد موجود منفسخ می شود: روز اجل اگر خریدار ثمن را پرداخت کرد بلافاصله مالک مبیع می شود والا رابطه بین آن ها گسسته می شود و به اصطلاح عقد منفسخ می گردد.
در عقد بیع مالکیت به خریدار منتقل می شود و اکنون سختگیری برای عدم امکان فسخ عقد بیشتر ناشی از این است که چگونه و با چه مبنایی می توان مال یک شخص (خریدار) را از وی 65 پس گرفت ؟ اما وقتی که انتقال مالکیت مبیع منوط به ایفای تعهدات خریدار مبنی بر پرداخت ثمن است ؛ به نظر می رسد بنای طرفین براین باشد که پس از انقضاء اجل ، فروشنده مختاراست در فسخ عقد یا اجبار خریدار به اجرای مفاد عقد (شرط ضمنی ).
مانیز به خاطر اینکه تضمینات قانونی پرداخت ثمن نمی توانند برای حفظ حقوق فروشنده چندان موئفق نیستند؛یشنهاد می کنیم : اولا: از آنجایی که عقد معلق صحیح و زمان انتقال مالکیت جزء مقتضای ذات عقد بیع نیست ، در ذیل ماده ٣٦٢قانون مدنی زمان انتقال مالکیت تحت اراده طرفین قرار گیرد."