چکیده:
استفاده از چوب در هنرهای بومی و سنتی ایران از دیرباز رواج داشته است. این مهم از یکسو وابسته به
ظاهر زیبا و نقش های چشم نواز چوب است و از سوی دیگر به واسطه خصوصیات خاص و منحصر به فرد
آن. از جمله کاربردهای بومی چوب، استفاده از آن در سازهای موسیقی است. بر این اساس هنرمندان
قدیمی بر پایه تجربه و آزمون و خطا به انتخاب چوب ها برای هریک از سازها پرداخته اند. گردو نیز در این
میان به لحاظ زیباییهای ظاهری و نیز خواص خود در ساخت ساز سنتور بیشترین کاربرد را یافته است.
بسیاری از استادان ساخت ساز براساس دانش بومی به دسته بندی و گروه بندی این سازها پرداخته اند. در
این بررسی بر آن شدیم تا جزئیات بیشتری از خواص چوب گردو را کشف نموده و آن را با دانش بومی
موجود مقایسه نماییم. چوب گردو از نظر خصوصیات آناتومیکی شبه بخش روزنه ای است. پارانشیم های
محوری آن به مقدار زیاد و در نوارهای کوتاه و بریده مماسی قرار گرفته است؛ بنابراین این چوب یکی از
چو بهای نسبتا الاستیک است. عناصر آوندی آن کوتاه و مواج هستند. فیبر ها دارای دیواره ی نازک و
گاهی متوسط و اشعه های چوبی همگن و گاهی ناهمگن هستند. همچنین در برشهای طولی نقش و نگار
زیبائی به وجود می آورد. بین نمونه های چوب مورد بررسی، از نظر خواص فیزیکی، آناتومیکی، ویژگی های
صوتی و نوع صفحه اختلافاتی مشاهده شد. نمونه های با دانسیته بالاتر مدول الاستیسیته ی بالاتری نیز
داشتند. رابطه کاهشی استاندارد بین خواص صوتی تمامی نمونه ها صرفنظر از نوع صفحه یا نوع چوب
مشاهد شد. همچنین نتایج آزمونهای صوتی، با نظرات اساتید مبنی بر تفکیک نمونه ها به جز یک مورد
همخوانی داشت.
خلاصه ماشینی:
"همانطور که در جدول 2 مشاهده میکنید بین خصوصیات آناتومیکی تفاوتهایی وجود دارد که در زیر این تفاوتها را مورد بررسی قرار میدهیم: از نظر تراکم آوند در هر میلیمتر مربع ، نمونههای 17، 13، 10، 4، 2، 1 و 12 بیشترین مقدار و نمونههای 7، 5 و 15 کمترین مقدار را از خود نشان دادند.
به این صورت که از 18 صفحه، 9 صفحه مقطع (رجوع شود به تصویر صفحه) شعاعی و 9 تای دیگر مقطع مماسی داشتند (نمونههای مورد بررسی تفاوتهایی را نسبت به هم دارا بودند؛ اما از نظر آماری، بین فاکتورهای مختلف آناتومیکی تفاوت معنیداری دیده نشد؛ این با نتایج بدست آمده توسط کلسیک و همکاران (1998) دررابطه با مشاهده تفاوتهای آناتومیکی معنیدار بین نیهای با صدای خوب و بد مغایرت داشت.
این دو شکل ارتباط بین پهنای حلقههای رویش را با ضریب میرایی صوت و مدول ویژه نشان میدهند؛ همانطور که مشخص است نمونهها دارای پهنای حلقه رویش متفاوت هستند؛ بهعنوان مثال؛ نمونههای 1، 2، 10، 11، 12، 13، 14 و 18 با وجود پهناهای متفاوت، ضریب میرایی نسبتا پایین و همچنین مدول ویژه نسبتا بالایی دارند.
نتایج حاصل از همبستگی بین خواص صوتی و آناتومیکی چوب نشان داد که تفاوت خصوصیات آوندی اندازهگیریشده، اثر معنیداری در کیفیت صوت ایجاد نکردهاند که این با نتایج برانچریو و همکاران (2006) که بین ویژگیهای آوند و کیفیت صوت ارتباط معنیداری مشاهده نکردند، مطابقت داشت."