چکیده:
در بسیاری از دستبافته های ایرانی، تنوع رنگ نخهای پود و نیز چگونگی و ترتیب عبور دادن این نخها از میـان نخهای تار، تعیین کننده رنگ و نقش پارچه میباشد؛ بر همین اساس دستگاه های نساجی ساده (ساده باف) به منظور تهیه پارچه هایی با نقوش هندسی (چهارخانه) و دستگاههای پیچیده برای نقش اندازی های گردان به کار میرود که در دستگاه اخیر تمهیداتی خاص برای تقسیم و عبور نخهای پود از میانه نخهای تار در نظر گرفته شده است. اما حتی دستگاههای نساجی پیچیده نیز برای نقش اندازی، دارای محدودیتهایی میباشند که مهمترین آن الزام بر تکرار یک یا چند نقش در کل دستبافته است. در این میان پارچه های موسوم به دارایی از ایــــن نقیصه مستثنی می باشند و به نظر میرسد شیوه های نقش اندازی در این دستبافته محدودیتهای دیگر روشها را نداشته باشد؛ که مهمترین علت این امر، کارکرد ویژه نخهای تار در نقش اندازی دارایی میباشد. در این مقاله ضمن معرفی اجمالی شیوه های نقش اندازی در دستگاههای نساجی ساده و پیچیده، به بررسی شیوه های شکل گیری نقوش در پارچه های دارایی پرداخته ایم .
خلاصه ماشینی:
"واکاوی شیوه نقشاندازی در داراییبافی چکیده: در بسیاری از دستبافتههای ایرانی، تنوع رنگ نخهای پود و نیز چگونگی و ترتیب عبور دادن این نخها از میـان نخهای تار، تعیینکننده رنگ و نقش پارچه میباشد؛ بر همین اساس دستگاههای نساجی ساده (سادهباف) به منظور تهیه پارچههایی با نقوش هندسی (چهارخانه) و دستگاههای پیچیده برای نقشاندازیهای گردان بهکار میرود که در دستگاه اخیر تمهیداتی خاص برای تقسیم و عبور نخهای پود از میانه نخهای تار در نظر گرفته شده است.
(تصویر7) شیوههای نقشاندازی در نساجی سنتی در روند تولید یک پارچه بهوسیله دستگاههای نساجی سنتی، بهطور معمول تنوع رنگ نخهای پود و نیز چگونگی و ترتیب عبور دادن این نخها از میـان نخهای تار، تعیینکننده تنوع رنگ و نقش پارچه میباشد؛ بر همین اساس دستگاههای نساجی به دو نوع ساده (سادهباف) به منظور تهیه پارچههایی با نقوش هندسی (چهارخانه) و پیچیده برای نقشاندازیهای گردان، طبقهبندی میگردد؛ که هر یک تمهیداتی خاص برای تقسیم و مجزاسازی نخهای تار، بهکار میبرند.
(تصویر8) در دستگاههای ساده باف، علاوه بر وردها، تعویض رنگ نخهای پود نیز کمک شایانی به تنوع رنگ و نقش پارچه میکند، بر این اساس چندین ماکو با رنگهای مختلف (پیچیده شده به دور ماسورههای درون ماکو) در کنار دستگاه قرار گرفته است که بافنده بر مبنای طرح و نقشه پارچه و با تکیه بر حافظه خود بهطور متناوب یکی از آنها را از میان نخهای تار عبور میدهد."