چکیده:
در این پژوهش به تحولات سیاسی ایران از سال ٢٤٨ق . م-٢٢٤م می پردازیم . بـا تجزیـه و تحلیل عوامل جانشینی و سلطنت از جمله مجلس مهستان – حق ارشـدیت ، تـلاش بـر آن شده است تا بر سال های پادشاهی و چگونگی به قدرت رسیدن شاهان اشـکانی روشـنایی افکنده و همچنین عوامل برکناری و سقوط این پادشاهان روشن گردد؛ هرچند که در منـابع به صورت تخصصی در مورد بحران های جانشینی در دوره اشکانیان سخنی به میان نیامـده است در این مقاله تلاش بر آن است تا مـسائل مربـوط بـه جانـشینی ایـن خانـدان مـورد بررسی قرا گیرد.
خلاصه ماشینی:
"اقدامات فرهاد باعث شد که یک تن از نجبا بـه نـام «مونـه زوس» کـه از دوسـتان نزدیـک پاکور(برادرش) بود و ظاهرا بیشتر به همین خاطر معروض سوء ظن فرهـاد قـرار گرفـت ، بـه روم ( آنتیونیوس) پناه برد، آنتیونیوس هم حمایت از او را بهانه کرد و بـا جلـب کمـک پادشـاه ارمنستان درصدد برآمد از ناخرسندی خلق استفاده کند و با خلع یا قتل فرهاد قلمـرو پـارت را دست نشانده خویش سازد، وی با سپاه فوق العاده عازم جنگ با پارت شد پیـشرفت او سـریع بود و توانست آذربایجان را بگیرد اما تلاقی با لشکر پارت تلفات زیادی به سپاه وی وارد آورد و زمستان و کمی آذوقه ادامه توقف او را در سرزمین پارت غیر ممکن ساخت از این شکـست روم که آنتونی نمی خواست آن را شکست تلقی کند، غنیمت هنگفتی به ایرانیـان رسـید کـه در تقسیم آن پادشاه آذربایجان از بهره که فرهاد به او داد ناخرسند شد و بی آنکه از وی اعتـراض کند کدورت یافت .
نجبـای پارت که در طی سال ها جنگ خانگی از خاندان اشـک تـدریجا مـایوس و بـا یکـدیگر بـه شـدت مخالف شده بودند از این پیروزی اردوان شاید هم ناراضی شده بودند، چرا که غلبـه او ممکـن بـود تحریکات خیانت آمیز آنها را با عقوبت و تنبیه یک فرمـانروای مقتـدر مواجـه سـازد از ایـن رو در ماجرای شورش تازه که به وسیله اردشیر بابکان در پارس بر ضد پادشاهان محلی روی داد از کمـک جدی به اردوان خودداری کردند و حتی پنهانی به عوامل دشمن کمک رسـاندند و در درگیـری کـه بین اردوان و اردشـیر روی داد اردوان کـشته شـد١ و حکومـت اشـکانی بعـد از حـدود ٤٨٠ سـال سلطنت سقوط کرد و جای خود را به دولت ساسانی واگذار کرد."