چکیده:
تاریخ ایران در اوایل دورهی اسلامی، یکی از مقاطع سرنوشت ساز این مـرز و بـوم اسـت . چرا که با پذیرش آیین جدید باعث تغییرات بنیادی در ایران گردید. در ایـن میـان بررسـی چگونگی ورود و گسترش اسلام و تشیع در فارس به عنوان دروازه تمدن اسلامی در سـده های نخست هجری از اهمیت زیادی برخوردار است .در بررسی تاریخی ایـن موضـوع بـه عوامل متنوعی برمی خوریم که از لحاظ ماهیتی باهم کاملا متفاوت است ؛ عواملی با ماهیـت فرهنگی ، سیاسی ، اجتماعی ، جغرافیایی ، تاریخی و حتی اقتصادی که تحلیل و تبیین هر یک از آنها، زنجیر های یه حلقه را تشکیل می دهند. ظلم و بی عدالتی های حکومت ساسـانی از یک سو، شنیدن شعار عدالت و برابری اسلاماز سویی دیگر، منجـر بـه اسـتقبال از ورود اسلام به فارس مانند سایر مناطق ایران شد؛ با توجه به این نکته که این پذیرش به صـورت تدریجی در چندین سده انجام پذیرفت .حضورموالی در کوفـه و مـشاهده رفتـار و عـدالت امام علی (ع)، استانداری سلمان فارسی در مدائن و درنهایت حضور امـام رضـا درایـران و مهاجرت علویان و سادات به خصوص برادرش احمد بن موسی را باید نقطه تحـولی مهـم در ورود و گسترش تشیع در این منطقه دانست .
خلاصه ماشینی:
"حسن جوادی نیا(دانشجوی دکتری دانشگاه مذاهب اسلامی تهران) چگونگی ورود و گسترش اسلام و تشیع در فارس چکیده تاریخ ایران در اوایل دورهی اسلامی، یکی از مقاطع سرنوشت ساز این مـرز و بـوم اسـت .
انگیزه های مادی و معنـوی مـسلمانان بـرای فـتح شـهرهای ایران و تعقیب و گریز یزگرد ساسانی منجر به توجه آنهـا بـه فـارس شـد کـه از نظـر دینـی و سیاسی اهیمت به مراتب بیشتری نسبت به دیگر شهرهای ایران داشت ؛ چرا که به دنبال سـقوط تیسفون، فارس مرکز ثقل تصمیم گیری های سیاسی قرار گرفت و بـه نـوعی بـه پایتخـت دوم ١- نهچیری، همان، ص٣٥٨.
نتیجه گیری اعراب مسلمان در فتوحات خود در امپراطوری ساسـانی از چنـد جهـت بـه ایالـت فـارس توجه بیشتری داشتند(اگر چه فارس در مسیر فتوحات قرار داشـت )؛ فـارس مرکـز امپراطـوری ساسانی بود و در حقیقت مرکز حکومت سیاسی و اندیشه های زردشـتی در ایـن ایالـت قـرار داشت و از سویی دیگر برخلاف نظر برخی از مورخین و نویسندگان، یزدگرد هنگام شکـست از اعراب مسلمان مستقیما به سوی مرو فرار نکرد بلکـه مـدتی را در فـارس پنهـان و مـشغول جمع سپاه شد تا بتواند بار دیگر در برابر مسلمانان صف آرایی کند.
جریان ولایت عهدی امام رضـا(ع ) و بدنبال آن ورود سادات علوی از جمله احمد بـن موسـی (شـاهچراغ) کـه در پـی ورود امـام رضا(ع ) به ایران آمده و بدستور مامون خلیفه عباسی کشته شده و در شیراز مدفون گردیدند در دوره های بعدی نقش بسزای در آگاهی و شناخت و در نتیجه گرایش مـردم ایالـت فـارس بـه تشیع داشت ."