چکیده:
دوران بیست ساله ی امامت امام رضا(ع)، دوره ی پیدایش و گسترش مکاتب و
فرقه های متعددی بود . از هنگ امی که بنای بیت الحکمه در زمان خلافت هارون الرشید
گذاشته شد و عقاید سایر ملل و نحل به درون جامعه اسلامی رخنه کرد، تغییراتی در
عقاید مسلمانان در باب دین به وجود آمد . این روند در زمان خلافت مامون نیز ادامه
یافت. در این برهه بود که اختلاف عقل گرایان و اهل حد یث به اوج خود رسید و
دوران محنه را پدید آورد . امام رضا (ع) که در این هنگام امامت شیعیان را بر عهده
داشت در صدد تبیین مفاهیم دین بر اساس قرآن برآمد . ایشان همچنین بر این نکته
تاکید کرد که برای فهم قرآن، ضمن توجه به تفسیر قرآن، باید به حدیث معتبر مراجعه
کرد و د ر صورت اختلاف در احادیث و در فهم مدلول قرآن، کاربرد عقل گسترش
بیشتری می یابد. از این رو جای جای سیره نظری و عملی امام تجلی آیات قرآن کریم
بود. این نوشتار به شیوه توصیفی - تحلیلی تدوین گشته و نگارنده با مراجعه به منابع
کهن تاریخی و حدیثی، کوشیده است گوشه ای از سیره قرآنی آن امام را به تصویر
بکشد
خلاصه ماشینی:
جایگاه قرآن در سیره امام رضا(ع ) 1 دکتر هادی وکیلی 2 حسن نظری چکیده دوران بیـست سـاله ی امامـت امـام رضـا(ع )، دوره ی پیـدایش و گـسترش مکاتـب و فرقه های متعددی بود.
ایشان از سوی پدرشان لقب «عالم آل محمد» را دریافت کردند و امـام کاظم (ع ) مدام به دیگر فرزندانشان توصیه می کردند که درمسائل دینی به برادرشان ، علـی بـن موسی (ع ) رجوع کنند: «هذا اخوکم علی بـن موسـی عـالم آل محمـد فاسـألوه عـن دیـنکم و ١- همان ، ص٣١٤.
همانا خداوند می خواهد پلیدی را از شما دور کند و شـما را پاک دارد» پس خود قرآن بیان می کند که کسی جز اهل بیت ، قرآن را درک نمی کند و به کنه آن نمی رسد و این همان همراهی حقیقی میان ثقلین است که از حدیث رسول خدا (ص ) به دست 2 می آید.
امام رضا (ع ) هم بـه ایـن امـر واقـف بودند و در رفتار و گفتار خویش ، اهمیت این کتاب آسمانی را به مردم گوشزد می کردند.
٣ از ابن سکیت نقل شده که از امام رضا (ع ) پرسیدم : «چه چیـزی بـر مـردم این زمان به منزله حجت است ؟ فرمودند: عقـل کـه توسـط آن راسـت و دروغ تـشخیص داده 4 می شود».
بر همین مبنا امام رضا (ع ) کسانی را که آیات قرآن را تفسیر به رای می کردند نکوهش نموده و به آنها توصیه مـی فرمودنـد بـرای شناخت تفسیر صحیح آیات ، به کسانی که خداوند نیـرو و معرفـت ایـن کـار را بـه آنهـا عطـا فرموده ، مراجعه کنند.
این ها نمونه های اندکی بود از تجلی قرآن در سیره نظری امام (ع ).