چکیده:
آسیای میانه سرزمین وسیعی است که از شرق چین تا کرانه های شرقی دریای خزر و از شـمال تا نواحی اطراف دریاچه آرال و جنوب به پاکستان و افغانستان و دره سند نواحی شرقی ایران را در بر میگیرد. در این مقاله نگارنده فرهنگ های این منطقه را به دو گروه شرقی و غربی تقسیم کرده و به بررسی محوطه های شاخص آسیای میانه غربی پرداخته اسـت کـه بـا محوطـه هـای همزمان در نواحی شرقی ایران دارای ارتباط وسـیعی بـوده کـه در فـرم و تزیینـات سـفال هـا، پیکرکها، اشیای فلزی و آثار معماری که در این محوطه ها کاوش شده انعکاس یافته است . که حاکی از ورود این منطقه همزمان با نواحی دیگر به دوره شهرنشینی و تحـولات عمـده دیگـر میباشد که در اندازه و وسعت محوطه ها منعکس شده است .
خلاصه ماشینی:
در این مقاله نگارنده فرهنگ های این منطقه را به دو گروه شرقی و غربی تقسیم کرده و به بررسی محوطه های شاخص آسیای میانه غربی پرداخته اسـت کـه بـا محوطـه هـای همزمان در نواحی شرقی ایران دارای ارتباط وسـیعی بـوده کـه در فـرم و تزیینـات سـفال هـا، پیکرکها، اشیای فلزی و آثار معماری که در این محوطه ها کاوش شده انعکاس یافته است .
____________________________ تاریخ دریافت : ١٣٩٣/١١/١٨ تاریخ پذیرش : ١٣٩٤/١/٢٥ / بر اساس مطالعات باستان شناسی دوره برنز آسیای میانه را می تـوان بـه دو بخـش شـرقی و غربی تقسیم کرد که بخش شرقی در برگیرنده مناطق شرق تا نواحی مرکزی مغولستان و غرب چین یعنی استان های گانسو، وغینقای و نـواحی شـرقی کوهپایـه هـای کونـگ لینـگ در خـین جیانگ غربی و در اطراف مناطق شوفو وآق سو واقع در ارتفاعـات تـین شـان مـی باشـد.
بـدیهی اسـت کـه ایـن تقسیم بندی به معنای عدم تبادلات و تأثیر و تاثرات متقابل این نواحی باهم نمیباشد و صرفا به دلیل سهولت در مطالعه انجام شده است هرچند که گروه شـرقی بیشـتر بافرهنـگ هـای چـین ارتباط داشته و بخش شرقی بیشتر از فرهنگ های هاراپا و دره سند و نـواحی مرکـزی و شـرق ایران تأثیر پذیرفته اند که در سفال ها و سبک معماری انعکاس یافته است .
در راستای کوهپایه هـای شـمالی ایـن سـد عظـیم کوهستانی، محوطه های باستانی بیشماری بر استقرار انسان در این منطقه از دوره پارینه سـنگی قدیم – بیش از یک صد هزار سال پیش - تا زمان حال گواهی میدهند.