چکیده:
واقعه آتش سوزی سال ١٣٣٥ قمری در بازار شهر آمل بسیار شدید بود و کلیه بناهای آن را از بین برد. در اثر این حادثه موجی از ابراز همدردی در داخـل و خـارج از کشـور بـه راه افتاد که از آن میان فعالیت های ایرانیان مقیم خارج از کشور بیشتر نظرها را به خـود جلـب کرد. کمک هایی که ایرانیان مقیم بادکوبه ، قفقاز و شهرهایی چون گنجـه در ایـن خصـوص صورت دادند، پیوستگیهای اجتماعی و اقتصادی آن جماعـات بـا داخـل کشـور و نقـش سازمان های دیپلماسی آن روزگار را در این میان نشـان مـیدهـد. بررسـی موضـوع نشـان میدهد کمک های ایرانیان خارج از کشور به خصوص تاجران با توجه به اقتصاد نابه سـامان شهرهای ایران نقش به سزایی ایفا نمود.
خلاصه ماشینی:
پـس از آتش سوزی فعالیت های مختلفی برای بازسازی آن آغاز شد که از جمله آن مـوارد، همکـاری و کمک بسیاری از اهالی شـهرهای ایـران و ایرانیـان مقـیم خـارج از ایـران از اهمیـت بیشـتری برخوردار است و به طور تقریبی در همان جای سابق بازسازی شد در ادامه ابتدا چگـونگی رخ دادن این حادثه بررسی و سپس بررسی اسناد به دست آمـده ، چگـونگی کمـک رسـانی برخـی اهالی شهرهای ایران و ایرانیان مقیم خارج از ایران و کشورهای همسایه ایران ، در بازسازی این شهر به خصوص بازار آن را مورد بررسی قرار میدهد.
علامه در کتاب خود مینویسـد: سـال ١٣٣٥ ق آتش سوزی مهیبی در فروردین ماه در شهر روی داد کـه منشـأ آن از مجـاورت تکیـه نیاکی بود و پس از آنکه آتش به مغازه باروت فروشی سرایت کرد، باد آتش را به سراسر شـهر ١- سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران ، سند شمارة ٢٤٠٠٢٨٠٢٤.
تشکیل کمیسیون اعانه برای حریق زدگان آمل در داخل کشور مردم شهر آمل به دنبال این حادثه ، به هیأت دولت نامه نوشتند و خواستار کمک بـه حریـق زدگـان به ویژه تاجران و پیشه وران شدند.
/ از نظر مالی مختل گردید١ درخصوص کمک به حریق زدگان شهر آمـل عـده ای از تـاجران در مدرسۀ اتحاد ایرانیان در بادکوبه در تاریخ ٣ رجب حاضر شدند و از کلیۀ تجار، کسبه و اهـالی متمول بادکوبه اعانه جمع آوری نمودند و مبلغ ٣٥٠٠ منات بـه کمیسـیون اعانـۀ حریـق زدگـان 2 تحویل دادند.
این حادثه مردم ایران به خصوص خارج از ایران را نیز متـأثر کـرد تـا جـایی کـه در کشـور بـا تشکیل کمیسیون اعانه درصدد کمک به حریق زدگان شهر آمل برآمدند.