چکیده:
ﻣﻨﻄﻘﮥ ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﯽ آن، ﻧﻈﯿﺮ آﺳﯿﺎی ﻣﺮﮐﺰی و ﻗﻔﻘﺎز و ﺷﺒﻪ ﻗﺎره از ﮐﺎﻧﻮن ﻫـﺎی ﻣﻬﻢ ﭘﺮورش و رﺷﺪ اﻓﺮاطﮔﺮاﯾﯽ در دوران ﻣﻌﺎﺻﺮﻧﺪ. ﻃﯽ ﭼﻨﺪ دﻫﮥ ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﻇﻬﻮر ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎی اﻓﺮاﻃﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﻃﺎﻟﺒﺎن و اﻟﻘﺎﻋﺪه ﻓﻀﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻣﻨﯿﺘﯽ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن را ﺳﺨﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ. در ﻣﯿﺎن ﺟﺮﯾﺎن ﻫـﺎی اﺳـﻼﻣﯽ، داﻋـﺶ از ﻧﻈـﺮ ﻋﻀـﻮﮔﯿﺮی و ﻧﯿـﺰ ﮔﺴﺘﺮش داﻣﻨﮥ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﺧﻮد، ﺗﻮﺟﻪ وﯾﮋه ای ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘـﮥ ﻗﻔﻘـﺎز ﺑـﺎ ﻋﻨـﻮان "اﻣـﺎرت اﺳـﻼﻣﯽ ﻗﻔﻘﺎز "و ﻣﻨﻄﻘﮥ آﺳﯿﺎی ﻣﺮﮐﺰی، اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﺧﺮاﺳﺎن ﺗـﺎرﯾﺨﯽ" ﻧﺸـﺎن داده اﺳﺖ. در ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﻣﻮج ﺗﺮورﯾﺴﻢ و اﻓﺮاط ﮔﺮاﯾﯽ، ﺗﻤﺎم ﻣﻠـﺖﻫـﺎی ﻣﻨﻄﻘـﻪ را ﺑـﺎ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺟﺪی ﻣﻮاﺟﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ، ﻣﯿﺮاث ﺗﻤـﺪﻧﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕـﯽ ﻣﺸـﺘﺮک ﻣﯿـﺎن 10 ﮐﺸـﻮر ﻋﻀـﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻤﮑﺎری اﻗﺘﺼﺎدی (اﮐﻮ)ﮐﻪ در ﻃﻮل ﺗـﺎرﯾﺦ و ورای ﻣﺮزﻫـﺎی ﺳﯿﺎﺳـﯽ و ﺟﻐﺮاﻓﯿـﺎﯾﯽ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻋﻀﻮ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻠﯽ در ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ روﻧـﺪ رو ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﺗﺮورﯾﺴﻢ، ﺧﺸﻮﻧﺖ و اﻓﺮاط ﮔﺮاﯾﯽ در ﺳﻄﺢ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.
خلاصه ماشینی:
"در این بین ، چالش افراط گرایی دینی و تروریسم که در جغرافیای اکو عمدتا با فعالیت گروه هایی چون القاعـده و طالبـان محـدود بـه دو کشـور افغانستان و پاکستان بود، در چند سال گذشـته بـا شـکل گیـری بحـران هـای جدیـد در سوریه و عراق و ظهور جریان های نـوین افـراط گرایـی نظیـر داعـش ، ابعـاد جغرافیـایی وسیع تری یافته و کمابیش همۀ کشورهای عضو اکو را تحت تأثیر قرار داده است .
اما تحولات سال های اخیر در عراق و سوریه موجب شکل گیری "جریان های نوظهـور افراطی" در این دو کشور شد: ارتش انصار السنه ، ارتش اسلامی عراق ، حزب التحریر، جیش الطائفۀ المنصوره ، گروه یاران اهل سنت (مناصروا اهل السنۀ)، جیش محمد (الحق )، جبهـه النصرة لأهل الشام و مهم تر از همه ، دولت اسلامی عـراق و شـام (= الدولـۀ الاسـلامیۀ فـی العراق والشام ) با نام اختصاری داعش ، از جمله مهم ترین و جدیدترین گروه هـای افراطـی و تروریستی هستند و دامنۀ فعالیت آنها بخش بسیار وسیعی از منطقه افغانستان ، پاکسـتان و آسیای مرکزی و قفقاز تا خاورمیانۀ عربی و شمال آفریقا را تحت تأثیر قرار داده است .
تعامل و تقابل جریان های سنتی و نوین افراط گرایی هر چند جریان های نوظهـور افراطـی، نظیـر داعـش و النصـرة بـه لحـاظ فکـری و تشکیلاتی از جریان های سنتی چون طالبان و القاعده تأثیر پذیرفته اند و از جنبه هایی بـا آنها شباهت های فکری و عملی دارند، اما در عین حال تفاوت های آنان به لحاظ عقیـدتی و شیوة عمل قابل توجه است و اتفاقا همین تعامل و تقابل جریـان هـای سـنتی و نـوین افراط گرایی است کـه رونـد شـناخت و مبـارزه بـا افراط گرایـی و تروریسـم را در سـطح مناطقی چون آسیای مرکزی، افغانستان و پاکستان در قیاس با سوریه و عراق پیچیـده تر کرده است ."