چکیده:
صحت یک متن حدیثی، افزون بر روشهای شناخته شده اعتبارسنجی سندی، به هماهنگی متن حدیث نیز وابسته است. یکی از مواردی که در برخی روایات مشاهده میشود، عدم تطابق عدد و معدود در متن حدیث است. احادیثی وجود دارد که پیشوایان دینی در آن با بیان عددی به شمارش خصایص میپردازند، ولی تعداد آنها در متن روایت با عدد اولیه سازگار نیست. در این پژوهش با عنوان کردن برخی از این احادیث، به حل این مشکل در روایت خصایص انبیا پرداختیم و با دستیابی به متن اصلی، بررسی واژگان و تشکیل خانواده حدیث به این نتیجه رسیدیم که در این روایت، عبارتی از متن روایت سقط شده که نشان از آن دارد که دو صفت مازاد صدق و امانت، نه به عنوان مکارم اخلاق، بلکه به عنوان یک هنجار به شمار میآید و این رغبت در ازدیاد این دو صفت است که میتواند به عنوان مکارم اخلاق محسوب شود.
خلاصه ماشینی:
ناسازگاری عدد و معدود در روایات با تأکید بر روایت مکارم اخلاق انبیا ادریس عظیما 1 احمد غلامعلی 2 چکیده صحت یک متن حدیثی، افزون بر روشهای شناخته شده اعتبارسنجی سندی، به هماهنگی متن حدیث نیز وابسته است.
در این پژوهش با عنوان کردن برخی از این احادیث، به حل این مشکل در روایت خصایص انبیا پرداختیم و با دستیابی به متن اصلی، بررسی واژگان و تشکیل خانواده حدیث به این نتیجه رسیدیم که در این روایت، عبارتی از متن روایت سقط شده که نشان از آن دارد که دو صفت مازاد صدق و امانت، نه به عنوان مکارم اخلاق، بلکه به عنوان یک هنجار به شمار میآید و این رغبت در ازدیاد این دو صفت است که میتواند به عنوان مکارم اخلاق محسوب شود.
هدف این نوشتار تحلیل ناسازگاری روایاتی است که عدد و معدود ناسازگارند؛ برای نمونه روایت خصایص انبیا از کتاب الکافی انتخاب شده که در متن حدیث، پیامبران را دارای ده خصلت میداند و آنگاه دوازده ویژگی برای آنان برشمرده است.
در عدم انطباق عدد و معدود نیز هر چند کار ویژهای صورت نگرفته، ولی برخی شروح درصدد رفع این مشکل برآمدهاند و فرضیههایی را ذیل عدم انطباق ارائه دادهاند؛ تحقیقات اشعری در کتاب النوادر، عاملی در کتاب مناهج الاخیار، شیخ صدوق در سه کتاب الخصال، عیون اخبار الرضا( و کتاب من لایحضره الفقیه، ملاصالح مازندرانی در شرح الکافی، فیض کاشانی در الوافی را میتوان نمونههایی از پژوهش در این زمینه دانست؛ اما کتابی که در این میان از توضیحات جامعتری برای رفع این مشکل برخوردار است، کتاب مرآة العقول مرحوم علامه مجلسی است.