چکیده:
از موضوعات مهمی که اقتصاد ایران طی دهه اخیر با آن مواجه بوده است، افزایش سطح یارانه ها و
تحریف قیمت ها بوده است. این مقاله به دنبال تحلیل آثار هدفمندی یارانه حامل های انرژی بر بخش صنعت
و معدن است. برای این منظور از مدل تعادل عمومی قابل محاسبه استفاده شده است. تحلیل در سطح
بخشی صورت گرفته است. در سطح بخشی، از ترکیب افزایش های قیمت حامل های انرژی، نرخ ارز و نرخ
تعرفه در مجموع هشت سناریو مورد توجه قرار گرفته است.
در سناریو افزایش توام قیمت حامل های انرژی ) 4 سناریو( اشتغال نیروی کار در بخش های معدن و
خدمات افزایش و در بخش های کشاورزی و صنعت کاهش می یابد. تولید بخش های صنعت، معدن و خدمات
در هر چهار سناریو افزایش خواهد یافت. در هر چهار سناریو صادرات بخش کشاورزی کاهش ولی صادرات
بخش های صنعت، معدن و خدمات افزایش می یابد. در سناریو افزایش توام قیمت حامل های انرژی و افزایش 18 درصدی نرخ ارز، تغییرات اشتغال برای بخش های خدمات و معدن افزایشی است اما میزان اشتغال در بخش های صنعت و کشاورزی کاهش می یابد. از مقایسه نتایج مشاهده می شود که افزایش نرخ ارز در کنار افزایش قیمت حامل های انرژی بخشی از اثرات منفی افزایش قیمت ها بر صادرات را جبران نموده و همچنین بخشی از اثرات منفی افزایش قیمت حامل های انرژی بر تولید را نیز جبران می کند.
خلاصه ماشینی:
"ارتباط بین قیمتهای جهانی و داخلی در هر دو بخش صادرات و واردات بهصورت زیر در مدل تعریف میشود: i = i ' i i = i ' i بر اساس معادلت مذکور، فرض ضمنی آن است که نرخ ارز برای هر دو بخش کالهای صادراتی و وارداتی یکسان میباشد.
i شرایط تسویه بازار در مدل این مطالعه، شرط برابری تقاضای کالی مرکب با عرضه آن بهصورت زیر اعمال میشود: i= i + i + i + ∑ i ' i )9( بر اساس رابطه )٩-١(، کل کالی مرکب (i ( در اقتصاد توسط مصرف خصوصی i ، مصرف دولتی i ، استفاده برای سرمایهگذاری i ، و کالهای واسطه در تولید i ∑ ، مورد استفاده قرار میگیرد.
جدول)٣(: اثرات سناریو افزایش قیمت حاملهای انرژی و افزایش ١٢٢ درصدی نرخ ارز )درصد( بخش اشتغال نیروی کار تولید صادرات واردات کشاورزی ٣/٢- ٨/٦٣- ٣/٠١ ٢/٤٩- صنعت ٨٠/١- ٨/١٣- ٢/٤٤- ١/٦٩- معدن ١/٦٢ ٤/١١ ٨٠/١١ ٤/٢- خدمات ٣/١١ ٢/٢١ ٢/١١ ٣/٠١ منبع: یافتههای پژوهشگر ۶- نتیجهگیری و توصیههای سیاستی از مقایسه تعدیل قیمت حاملهای انرژی در سناریوهای مختلف نتیجه میشود که در مجموع بیشترین اثرات منفی در اشتغال ناشی از تعدیل توامان قیمت کلیه حاملهای انرژی در بخش صنعت و کشاورزی اتفاق میافتد.
13) Jensen, Jesper, and David Tarr (2002), "Trades, Foreign Exchange Rate, and Energy Policies in Iran: Reform Agenda", Economic Implications, and Impact on the Poor.
21) Tar David, Jensen Jesper, (2003), Trade, Exchange Rate and Energy Pricing Reform in Iran: Potentially Large Efficiency Effects and Gains to the Poor, Review of Development Economics, 7(4), pp."