چکیده:
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪی ﻧﺸﺎﻧﻪ در ﮔﺬر از روﯾﮑﺮد ﺳﺎﺧﺘﺎرﮔﺮاﯾﯽ ﺳﻮﺳﻮری و ﺳﭙﺲ، ﻧﻈﺎم ﮔﻔﺘﻤﺎن رواﯾﯽ ﮔﺮﯾﻤﺎس وارد ﺣﻮزه ﺟﺪﯾﺪی ﺷﺪ ﮐﻪ ﺎﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ –ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد. در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اول ﺑﺎر، ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ راﺑﻄﻪ ی ﺗﻘﺎﺑﻠﯽ ﺻﺮف ﻣﯿﺎن ﻗﻄﺐ ﻫﺎی ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ از ﭘﯿﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه و ﺑﻌﺪا، ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺗﻐﯿﯿﺮ از وﺿﻌﯿﺖ اوﻟﯿﻪ ﺑﻪ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﻮد، اﯾﻦ روﯾﮑﺮد و ﺑﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮی از داده ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﭘﺪﯾﺪار شناسی و به کارگیری دیدگاه هستی مدار، دریچه ای بدیع در مطالعات زبان شناسی و نشانه شناسی می گشاید. در این روﯾﮑﺮد، ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺴﯽ – ادراﮐﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺧﻮرده و ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﻌﻨﺎ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎی ﺳﯿﺎل، ﭘﻮﯾﺎ، ﻣﺘﮑﺜﺮ ﭼﻨﺪﺑﻌﺪی ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ، در ﻧﻈﺮ دارد ﺿﻤﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ی ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﯽ «ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻧﺎﻣﻪ ﻃﻮﻣﺎر ﺷﯿﺦ ﺷﺮزﯾﻦ» دراﺑﻌﺎد رﻣﺰﮔﺎن ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺎﻟﻖ اﺛﺮ، زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﮐﻼم، رواﺑﻂ ﺑﯿﻨﺎﻣﺘﻨﯽ، ﻣﮑﺎن و رﻣﺰﮔﺎن ﻫﺎی رواﯾﯽ ﻧﻤﺎﯾﺎﻧﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد.
خلاصه ماشینی:
نشانه شناسی گفتمانی که حاصل و رویکرد پساساختارگرایان بعد از قرن بیستم است ، به حوزه ی نشانه شناسی صرف وارد می شود و فرایندی تاویلی است که پژوهشگر به کمک آن خواستار بررسی دلالت های ضمنی، شناخت ساز و کارهای شکل دهنده به گفتمان از قبیل : استعاره ها، تمادها، تشبیه ها و شناسایی دیگر شگردهای بلاغی و زیبایی شناختی در دریافت ادراکی و حسی نوینده از مواردی است که نشانه شناسی به آن توجه نشان می دهد.
نمایش طومار شیخ شرزین بهرام بیضایی می تواند در وهله اول نمودی از یک نظام گفتمانی بسته باشد که در آن معنا در گذر کنشگر از وضعیت اولیه به وضعیت پایانی شکل میگیرد؛ اما در ادامه می بینیم که چگونه گفتمان تحن تاثیر حضور حسی – ادراکی دستخوش تغییر شده ودر شرایطی ناپایدار، منعطف و غیرمنتظره قرار می گیرد.
به دنبال این کنش دیالوگ ها و غیره ایجاد می شود که نوعی شناخت را منجر می کند: «اینجا ضمیمه ی دوم بارگاه همایونی است و هر دروغی بی تکلف مستوجب تنبیه و سیاست « «شرزین : من کیم جز خردمایه ای خط فروش ارزان قلم » (همان ) ٦-٢-رمزگان زیباشناختی بهرام بیضایی در این نمایشنامه ، از شگردهایی بهره گرفته است که در تحلیل متون ادبی از نشانه های زیبا شناختی به شمار می روند؛ از جمله ی آن ها بهره گیری از تشبیه ، کنایه ، نماد، دلالت های ضمنی و ...