چکیده:
درتاریخ سیاسی هرکشوری شخصیت هایی برحسب نقش آفرینی که درسرنوشت دولت وملت ایفا می کند درسابقه تاریخی آن کشور ماندگار می باشد . یکی ازچهره های شاخص ، ماندگار وپرابهام تاریخ سیاسی کشورمان ، دکتر محمد مصدق در اعلام تز سیاست موازنه منفی در مواجهه با زیاده خواهی های کشورهای استعماری روسیه وانگلیس و در ادامه این سیاست، ملی شدن صنعت نفت کشورمان وتاثیری که تحولات سیاسی اجتماعی داخلی در سیاست خارجی داشته است . دراین مقاله بابهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی ابتدا شرحی بر زندگی نامه ایشان ، ویژگیهای فردی وعوامل تاثیرگذار برشکل گیری شخصیت ایشان داده شده وسپس تاثیر آن در سیاست خارجی را مورد بررسی قرارداده ایم .
خلاصه ماشینی:
"یکی از آن رجال سیاسی مشهور تاریخ معاصرسیاسی ایران محمد مصدق معروف به مصدق السلطنه می باشد که همانند سایرشاهزادگان وعناصرقاجاراز مناصب ومال ومکنت قاجار بهره مند شده وبرخلاف بسیاری از تبار قاجار مناصب دولتی وحکومتی را نه بصورت انتسابی و موروثی ( به استثنای والیگری خراسان ) بلکه به لحاظ داشتن هوش واستعداد وتوانمندی بدست آورده وبرخلاف اسلاف شان از همان کودکی پا در وادی علم ودانش گذاشته وجزء اولین شخصیت های سیاسی بوده که مدرک ومدارج علمی از دانشگاه های معتبر خارجی را در یافت ودر زمره تحصیل کردگان و روشنفکران زمانه خود بوده ودرسرنوشت سیاسی کشوربخصوص سیاست موازنه منفی درمبارزه با استعمار روس وانگلیس ، ملی شدن صنعت نفت واصلاح قانون انتخابات نقشی بی بدیل داشته است .
دکترمصدق که شرایط زمانه خود را دریافته و نتیجه عینی حضور ابر قدرت ها در کشور را لمس کرده بود بیش از هر چیز با دادن امتیازات اقتصادی و سیاسی به دولت ها و تراست های خارجی مخالفت نمود؛ «من با دادن هرگونه امتیاز از نظر اقتصادی و سیاسی مخالفم ، چون تفکیک مسائل سیاسی از اقتصادی مشکل است و این دو سیاست با هم ،همبستگی تام دارد»(بسته نگار، ١٣٨١: ٢٥٤) حضور مصدق در رأس دولت منجر به پایان سیاست موازنه مثبت دولت های گذشته ایران شد."