چکیده:
گسترش سریع شهرها بیشتر کشورهای جهان را با مشکلات متعددی مواجه ساخته است. به طوری که نه تنها سیاستهای شهرسازی، مسایل اقتصادی- اجتماعی و زیستمحیطی بسیاری از مناطق شهری تحت تأثیر این پدیده قرار گرفته است. هر چند افزایش جمعیت دلیل اولیه گسترش سریع شهرها محسوب میشود، ولی پراکندگی نامعقول آن اثرات نامطلوبی بر محیط طبیعی و فرهنگی جوامع میگذارد. تلاشهای بسیاری برای برطرف ساختن اثرات منفی گسترش پراکنده شهرها به عمل آمده که میتوان به «رشد هوشمند» به عنوان یک استراتژی در جهت پایداری شهری اشاره کرد. میتوان رشد هوشمند را عملکردی در جهت توسعه پایدار دانست. در واقع رشد هوشمند استراتژی عاقلانهای برای جهت دادن به پراکندگی به سمت پایداری محسوب میشود. هدف مقاله حاضر سنجش شاخصهای رشد هوشمند شهری به منظور اولویتبندی مناطق شهری است. روش پژوهش توصیفی و تحلیلی با استفاده از تکنیک تصمیمگیری چندشاخصه (Elektre) ماست. نتایج بهدست آمده نشان میدهد منطقه دو شهر کرمان از لحاظ شاخصهای شهر هوشمند با تعداد 3 برد و 1 باخت در مرتبه نخست قرار دارد، منطقه یک با 2 برد و 2 باخت رتبه دوم، منطقه سه با 1 برد و 3 باخت رتبه سوم و منطقه چهار بدون برد و4 باخت رتبه چهارم را دارد. دادههای موجود نشاندهنده تفاوت مؤثر و آشکار نابرابری در بین مناطق شهری شهر کرمان است که باید با توجه به پتانسیلهای موجود در مناطق برنامههایی برای پیشرفت مناطق کمتر توسعه یافته طراحی و اجراء شود.
خلاصه ماشینی:
دادههای موجود نشاندهنده تفاوت مؤثر و آشکار نابرابری در بین مناطق شهری شهر کرمان است که باید با توجه به پتانسیل های موجود در مناطق برنامه هایی برای پیشرفت مناطق کمتر توسعه یافته طراحی و اجراء شود.
بیشتر این اجزا از نظریه ها و راهحل های گذشته در این زمینه اقتباس شده و در واقع رشد هوشمند بسته ای است که همه این موارد را دربرمی گیرد: شهرفشرده (توسعه پایدار)، گرایش به حمل و نقل عمومی (برنامه ریزی حمل و نقل )، طراحی مناسب برای پیادهروی و دوچرخه سواری (شهرگرایی جدید)، حفاظت از اراضی ارزشمند طبیعی و کشاورزی(محیط زیست )، آثار تاریخی (مولیدی ٢، ٩:٢٠١٢).
بر همین اساس در تحقیق مذبور به دنبال دستیابی به این پرسش که آیا بین مناطق شهر کرمان از نظر شاخص های رشد هوشمند تفاوت آشکار و معناداری وجود دارد یا نه تلاش شده است .
- قاسمی (١٣٩٣)، در مقاله ای باعنوان «رتبه بندی فضایی شاخص های رشد هوشمند (مطالعه موردی: شهر کرمان) با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس به این نتیجه دست یافتند که منطقه ١ شهرکرمان از بین چهار منطقه در شاخص اجتماعی - اقتصادی، منطقه ٢ در شاخص دسترسی و ارتباطات، منطقه ٣ در شاخص کاربری اراضی و منطقه ٤ در شاخص زیست محیطی رتبه های اول تا چهارم را به خود اختصاص دادهاند.
بر همین اساس با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چند شاخصه Elektre روش anthorophy shanon به ترتیب به اولویت بندی مناطق چهارگانه شهر کرمان براساس شاخص های رشد هوشمند شهری و وزندهی شاخص های مرتبط با روند کار پرداخته ایم (جدول ١).