چکیده:
روسیه که از ابتدای دهه ۹۰ سودای بازگشت به موقعیت قدرت بزرگ را در سر می پروراند، اما مشکلات عدیده اقتصادی پی گیری عملی این آرمان را ۱۵ سال به تاخیر انداخته بود، در این مقطع خود را در مرحله ای جدید از توزیع قدرت جهانی می دید که می توانست سهمی بایسته از آن کسب کند. جهان از مرحله تک قطبی عبور کرده و هر چند هنوز نظم مشخصی جایگزین آن نشده، اما آنچه مسلم است نظام امنیت بین الملل به سمت چند جانبه گرایی پیش رفته است. روسیه در این مقطع با توجه به کسب موفقیت های محسوس در حوزه اقتصاد، پیشرفت های نسبی در بخش نظامی و دستاوردهای قابل ملاحظه در عرصه دیپلماتیک و سیاسی خود را قدرتی نوظهور می دانست که ظرفیت های آن در حال ارتقاء بود و به تبع آن فرصت های جدیدی برای تغییر جایگاه این کشور در سیستم بین الملل شکل می گرفت. سیاست روس ها در قبال خاورمیانه، چه در زمان شوروی و چه در زمان پس از فروپاشی، همواره از طریق چگونگی و نوع رابطه این کشور با غرب و به ویژه ایالات متحده آمریکا تعریف می گردد. برای مثال، در زمان جنگ سرد، با توجه به رقابت میان روس ها و آمریکایی ها، اتحاد جماهیر شوروی در صدد ایجاد اختلال در منافع غرب در منطقه از طریق متحدان و مشتریان خود در منطقه خاورمیانه بود اما در دوره پساشوروی و در دهه نود میلادی، با توجه به نزدیکی روسیه و آمریکا، شاهد گسترش روابط روس ها با کشورهای خاورمیانه، آن هم از طریق تعاملات و تبادلات اقتصادی بودیم بنابراین افزایش نفوذ روسیه در خاورمیانه از دو جهت برای آمریکا ناخوشایند و نگران کننده بود.
خلاصه ماشینی:
با این حال علی رغم پتانسیلی که بیداری اسلامی (بهار عربی) برای افزایش نقش آفرینی و توان تاثیر گذاری روسیه در منطقه ایجاد کرد و تلاشی که از سوی این کشور برای مهار آمریکا و محدود کردن توسعه طلبی و بازیگری آن در این منطقه شکل گرفته است، این باور که روسیه همانند دوران شوروی در خاورمیانه خواهان ایستادگی در برابر غرب به خصوص آمریکاست، چندان باور درستی نمی نماید؛ ابتدا به این دلیل که قدرت روسیه در شرایط فعلی نه قابل مقایسه با شوروی سابق است و ته قابل مقایسه با آمریکا، به ویژه اینکه در عرصه اقتصادی روسیه ضعف های بسیار جدی در مقایسه با آمریکا دارد؛ و دوم به خاطر اهمیت و جایگاه خاورمیانه در استراتژی کلان روسیه، لذا تلاش های مقامات روس برای ایفای نقش در خاورمیانه را می توان ناشی از موارد زیر دانست: - تلاش برای کسب وجهه ی بین المللی - دید امنیتی ناشی از توان تهدیدزایی منطقه در موضوعات داخلی به خصوص مسلمانان و محیط پیرامونی - امتیاز گرفتن از غربی ها و مقابله با حضور آنها در مدار امنیتی اولیه (آسیای میانه و قفقاز) و موضوعات حقوق بشری (خاوری نژاد، 1394: 48-49) بخش هشتم: اهداف امنیتی و سیاسی روسیه درخاورمیانه روسیه که از ابتدای دهه ۹۰ سودای بازگشت به موقعیت قدرت بزرگ را در سر می پروراند، اما مشکلات عدیده اقتصادی پی گیری عملی این آرمان را ۱۵ سال به تاخیر انداخته بود، در این مقطع خود را در مرحله ای جدید از توزیع قدرت جهانی می دید که می توانست سهمی بایسته از آن کسب کند.
, 21 st Century Political Science: A Reference Handbook, Los Angeles: Sage 17- Borshchevshaya ,Anna (2016) "Russia in the Middle East: Motives, Consequences, Prospects," The Washington Institute, Policy Focus 142, February.