چکیده:
هدف این مقاله مطالعه بازنمایی «غرب» در اخبار سیمای جمهوری اسلامی ایران است. برای نیل به این هدف بخش خبری ساعت 21 شبکه یک سیما انتخاب و در بازه ای هشت ماهه نمونه ها موردمطالعه قرار گرفت. چارچوب نظری این پژوهش برگرفته از مفاهیم نظری بازنمایی و گفتمان و همین طور شرق شناسی وارونه است. روشی که در این تحقیق مورداستفاده قرارگرفته روش تحلیل گفتمان تئون ون دایک است.
یافته های حاصل از مطالعه گفتمان خبری شبکه یک درباره غرب نشان می دهد که این شبکه عمدتا بر مبنای مولفه های گفتمانی چون «حمایت از تروریسم»، «نژادپرستی»، «نقض حقوق بشر»، «استعمار»، «استکبار»، «اسلام ستیزی»، «خشونت»، و... هنجارها و فضیلت های غربی را به چالش کشیده است. تبیین گفتمان شبکه یک حاکی از این است که اخبار مربوط به غرب به عنوان یک رویه مندرج در دستورالعمل های سازمانی و فرا سازمانی صورت بندی شده است. این صورت بندی نشان می دهد که بازنمایی غرب در گفتمان خبری سیما از چیزی پیروی کرده که شرق شناسی وارونه نام دارد.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به بحث های مطرح شده ، پرسش این است که آیا بازنمایی شـرقیهـا از غربی ها میتواند از متون غربیها درباره شـرقیهـا بـینقـص تـر باشـد و بـه نـوعی غرب شناسی هم تراز شرق شناسی بینجامد؟ صادق جلال العظم ٢، فیلسوف سـوری در نقد ادوارد سعید، این مسئله را مطرح مـیکنـد کـه بازنمـایی «شـرقی»هـا از غـرب بی نقص تر از بازنمایی گفتمان شرق شناسی نیست ، زیرا اندیشمندان جهـان سـوم در جست وجوی هویتی حقیقی و اصیل ، اصول هستیشناختی گفتمان شـرق شناسـی را به عاریت گرفته اند و آن را به گونه ای وارونه به کـار مـیبرنـد.
در نمونه (٩٤/١٠/٣٠) با موضوع «بحـران اقتصـادی در آمریکا و اروپا»، شبکه یک با توجه به روند نزولی شاخص بـورس در آمریکـا و اروپا و اشاره به زیان های میلیاردی شرکت های مطرح غربی و همچنین بنا به اذعـان کارشناسان ، مبنیبر برهم خوردن توازن ساختار اقتصادی جهان و درنتیجـه ، مصـرف زیاد و سرمایه گذاری کمتر غرب در مقایسه با چین ، معتقد اسـت کـه غـرب ، دچـار بحران اقتصادی شده است و این بحران بنا به پیش بینـیهـا تـداوم دارد.
ایـن تصـویرها در خـدمت پردازش گفتمان «اصالت » و تکوین ذهنیت و سوژه هـایی اسـت کـه هرچـه بیشـتر، انقلابی، متعهد، و پایبند به ارزش ها و هویت بومی باشند؛ بنابراین ، چنان که در بخش نظری گفته شد، اگرچه شرق شناسی وارونه آنتیتز دقیق شرق شناسی نیست ، ولی بـا به کارگیری منطق دوگانه انگار شرق شناسی، غرب را مورد شناسایی قرار داده است ."