چکیده:
هدف: با استفاده از تحلیل مآخذ استنادی با تأکید بر سال انتشار این مآخذ میتوان اهمیت آثار پیشین را برشمرد و خاستگاههای تاریخی یک حوزۀ پژوهشی را آشکار نمود. در این پژوهش، بر آنیم تا با روش جدیدی به نام طیف سنجی سال انتشار مآخذ، مهمترین آثار تاریخی در حوزه وب معنایی را مشخص نماییم. روششناسی: دادههای اولیه این پژوهش، که با استفاده از روش علمسنجی و برای بررسی ریشههای تاریخی حوزه وبمعنایی انجام شده است، از پایگاه وباوساینس استخراج گشتهاند. استفاده از یک راهبرد جستجوی جامع که در محدودۀ زمانی 2000 تا 2015 انجام شد منجر به بازیابی تعداد 4831 رکورد گردید. سپس دادههای اصلاح شده با استفاده از برنامه نرم افزاری مختصآرپیوایاس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتهها: توزیع تعداد مآخذ موجود در رکوردهای حوزۀ وبمعنایی بر اساس سال انتشار آنها نشان میدهد که در قرن بیستم حوزه وب معنایی شاهد شش جهش مهم بوده است که به ترتیب در سالهای 1962، 1965، 1975، 1979، 1983، و 1995 روی داده است. نتیجهگیری: به طور کلی و با توجه به یافتههای این پژوهش به نظر میرسد که حوزه وبمعنایی تحت تأثیر آثاری از مباحث مختلف از جمله زبانشناسی، بازنمون دانش، و هوش مصنوعی بوده است.
Purpose: Using a quantitative method named "Referenced Publication Year Spectroscopy" (RPYS)، this research tries to determine the historical roots of semantic web research. RPYS pave the way for determining the significant years and works in semantic web.
Methodology: The initial data of this study، which uses a scientometric method، have been extracted from the Web of Science. Using RPYS software، the revised data were analyzed and visualized in Excel.
Findings: The distribution of cited references in information behavior revealed 6 peaks within 20th century، respectively in 1962، 1965، 1975، 1979، 1983، and 1995.
Conclousion: Based on the study findings، it seems that semantic Web research has been shaped intellectually by fields such as Linguistics، Knowledge Representation، and Artificial Intelligence
خلاصه ماشینی:
یافتهها: توزیع تعداد مآخذ موجود در رکوردهای حوزۀ وبمعنایی بر اساس سال انتشار آنها نشان میدهد که در قرن بیستم حوزه وب معنایی شاهد شش جهش مهم بوده است که به ترتیب در سالهای 1962، 1965، 1975، 1979، 1983، و 1995 روی داده است.
یکی از روشهای نوینی که به منظور کشف خاستگاههای تاریخی حوزههای علمی وجود دارد روشی کمی «طیف سنجی سال انتشار مآخذ Referenced Publication Years Spectroscopy(RPYS)» نام دارد که در حوزه تاریخ نگاری علمی توسط مارکس Marx و دیگران (2014) معرفی شده است.
با توجه به موارد فوق و امکان استفاده از روش نوین طیف سنجی سال انتشار مآخذ در برخی از حوزههای پژوهشی، به نظر میرسد اکنون نوبت آن باشد که خاستگاههای تاریخی حوزۀ وب معنایی مورد مداقه قرار گیرد و دید مناسبی از سیر تحول موضوعی در این حوزه ارائه گردد.
جهشهای مهم در حوزه وبمعنایی در چه سالهایی اتفاق افتاده است؟ پیشینه پژوهش از آنجا که روش طیف سنجی سال انتشار مآخذ به تازگی مطرح شده است تا کنون پژوهش چندانی با استفاده از آن انجام نشده است، لکن در همین مدت کوتاه نیز معدود پژوهشهایی عمدتا توسط طراحان این روش انجام و در مجلههای معتبر منتشر شدهاند.
نخستین اثری که به طور مستقیم یا غیرمستقیم از لحاظ تاریخی در زمرۀ آثار تأثیرگذار در حوزۀ وب معنایی بر اساس تجزیه و تحلیل یافته های این پژوهش مورد شناسایی قرار گرفت کتابی است به نام «How to Do Things with Words» است که مجموعه مقالات تدریسی جان لانگشاو آستین (1911-1960) در سال 1955 در دانشگاه هاروارد میباشد؛ که البته پس از مرگ وی منتشر گردید.