چکیده:
اصل برابری سلاح ها یکی از اجزاء مهم دادرسی عادلانه است. این اصل را نخستین بار کمیسیون اروپایی
حقوق بشر به کار گرفت و بدین معنا ست که هر یک از طرفهای دعوا باید بتواند ادعای خود را در
شرایطی مطرح سازد که او را نسبت به طرف مقابل خود به گونه ای اساسی در وضعیت نامناسب تری قرار
ندهد؛ اهمیت این موضوع در دعاوی کیفری مهم تر از سایر دعاوی به ویژه از دعاوی مدنی است، در واقع
ویژگی ترافعی بودن محاکمات مدنی تا حدودی مانع از آسیب جدی به اصل مذکور می شود. علی رغم
اهمیت این اصل و رعایت آن در جهت رسیدن به عدالت و تحقق دادرسی منصفانه، در قانون آیین دادرسی
کیفری مصوب ١٣٩٢ نظام کیفری کامن لا و اسناد بین المللی این اصل پذیرفته شده است.
در این مقاله پس از اشاره به مفهوم و پیشینه اصل تساوی سلاح ها و تفکیک آن از مفاهیم مشابه، جایگاه
اصل تساوی سلاح ها در نظام کیفری ایران و حقوق کامن لا و اسناد بین المللی تشریح می کنیم.
خلاصه ماشینی:
"از نظر جایگاه ، بازپرس بر خلاف دادستان یک طرف دعوا نیست بلکه مرجعی است که باید در کمال بی طرفی به گردآوری دلایل علیه و له متهم در پرونده بپردازد؛ لیکن این دیگاه سنتی که مداخل ه وکیل متهم در مرحله تحقیقات باید محدود باشد مطلوب نیست و به منظور رعایت ترافعی شدن رسیدگی، تساوی سلاح ها و کاستن از ویژگیهای نامطلوب سیستم تفتیشی در مرحله تحقیقات مقدماتی، حضور و مداخله وکیل متهم که از دانش حقوقی برخوردار است ضروری است ؛ ضمن اینکه حضور وکیل ، عملکرد مقام قضایی را در معرض نظارت قرار خواهد داد کما اینکه تبصره ماده ١٩٥ مقرر می دارد وکیل متهم می تواند در صورت طرح سوالات تلقینی یا سایر موارد خلاف قانون به بازپرس تذکر دهد.
» اصل تساوی سلاح ها و ترافعی کردن مرحله تحقیقات مقدماتی و قرار گرفتن طرفین دعوی در مقطع یکسان ایجاب می نماید تقاضای انجام اقدام تحقیقی موردنظر توسط متهم یا وکیل وی امکانپذیر باشد و حتی در صورت عدم موافقت بازپرس امکان اعتراض به تصمیم او وجود داشته باشد که این مهم در قانون جدید مورد توجه قانونگذار قرار نگرفته است .
با تأمل بر تبصره ماده ٢١٤ و مواد ٤٨، ٣٣٠، ٣٤٠، ٣٤٢، ٣٤٣، ٣٧١ قانون جدید این نتیجه حاصل میگردد که در زمینه مقدمات دسترسی برابر به ادله ، اوراق استنادی طرف دعوی و سایر مدارک مربوطه و هم چنین ارائه دفاعیات مورد نظر در موارد تعیین شده و ارائه آخرین دفاعیات از لحاظ تضمین حقوق دفاعی متهم پیش بینیهای قابل توجهی صورت گرفته که تساوی سلاح های طرفین را از این منظر فراهم نموده است ."