چکیده:
تصمیم گیری، جوهره و قلب وظایف مدیریت و سازمان است؛ به گونه ای که در دانش مدیریت به طور گسترده مورد بحث قرارگرفته و در مدیریت اسلامی نیز آثاری نگاشته شده است. با تحقیقات انجام شده در آثار انتشار یافته اعم از کتاب ها، مقاله ها و مجله های علمی، می توان آیات مورد استناد محققان در موضوع تصمیم گیری را جمع آوری و طبقه بندی کرد که در این پژوهش صورت گرفته است. هدف این پژوهش، تعیین «کمیت»، «کیفیت» و سطح تحلیل «استنادات قرآنی تصمیم گیری» در منابع مدیریت اسلامی است. این تحقیق با استفاده از نرم افزارهای نمایه مجلات و سامانه های جست وجوگر کتابخانه ای و با روش فرا تحلیل انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که از نظر «کمیت» حجم زیادی از آیات در سی منبع به موضوع تصمیم گیری استناد شده و از نظر «موضوعی» با احتساب موارد تکراری، 104 عنوان در منابع مذکور از آیات استخراج شده که در این نوشتار به ده عنوان اصلی طبقه بندی گردیده است؛ اما از نظر سطح تحلیلی و تولید «نظریه قرآنی»، مباحث در سه سطح، تحلیل شده اند که اغلب آیات استنادی در سطح تاییدی و تطبیقی قرار دارند و در سطح نظریه پردازی تقریبا می توان گفت وارد بحث نشده اند. از نظر نگارنده، نظریه پردازی در این منابع با رویکرد قرآنی صورت نگرفته و غالبا مطالب استنادی در حد تایید و تطبیق مطرح شده اند؛ بنابراین نظریه پردازی در حوزه تصمیم گیری از منظر قرآن انجام نشده است.
خلاصه ماشینی:
نتایج تحقیق نشان میدهد که از نظر «کمیت» حجم زیادی از آیات در سی منبع به موضوع تصمیمگیری استناد شده و از نظر «موضوعی» با احتساب موارد تکراری، 104 عنوان در منابع مذکور از آیات استخراج شده که در این نوشتار به ده عنوان اصلی طبقهبندی گردیده است؛ اما از نظر سطح تحلیلی و تولید «نظریه قرآنی»، مباحث در سه سطح، تحلیل شدهاند که اغلب آیات استنادی در سطح تأییدی و تطبیقی قرار دارند و در سطح نظریهپردازی تقریباً میتوان گفت وارد بحث نشدهاند.
تبیین «تصمیمگیری» مبتنی بر آموزههای قرآن کریم نیاز اساسیای است که در بین پژوهشهای مدیریتی با رویکرد قرآنی کمتر به آن پرداخته شده یا خیلی کلی در ضمن مباحث دیگر اشارهوار مورد بحث قرار گرفته است؛ بدین جهت، مسئله اصلی در نوشتار حاضر عبارت است از: اینکه «کمیت»، «کیفیت» و «سطح تحلیل» آیات و مستندات قرآنی تصمیمگیری در منابع مدیریت اسلامی و قرآنی چگونه است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 1: کميت آيات استنادی در موضوع تصميمگيری در منابع بررسی شده تطبیق آیات با عناوین و موضوعات تصمیمگیری منابع مدیریت اسلامی بررسیها و یافتههای تحقیق نشان میدهد که در منابع مدیریت اسلامی، با استناد به آیات قرآن کریم، عناوین و موضوعات مختلفی در حوزه تصمیمگیری استخراج و ارائه شده است که در جدول شماره دو این موضوعات بیان میشود.
گرچه این نوع تحلیل در حد خود شاید مورد قبول واقع شود، اما اشکال اصلی در این است که چون عموم آیات مورد بررسی قرار نگرفته است، احتمال خلاف و عدم تأیید نظریه دانش مدیریت از سوی قرآن کریم نیز وجود دارد؛ لذا نمیتوان با چنین سطح تحلیلی، مدعی ارائه دیدگاه و نظریه قرآنی و اسلامی شد.