چکیده:
نجات جان بیمار، دارای اهمیت زیادی است. با وجود این، اصل منع آسیب به اشخاص و لزوم حفظ
سلامت آنان ایجاب میکند که جمع هردو مصلحت با هم باشد. در این راستا در منابع فقهی عدم مهارت و
تخصص در امر درمان و طبابت یا بی احتیاطی و قصور، ضمانآور شناخته شده است و در ماده ٤٩٥ قانون
مجازات جدید موجب مسئولیت کادر درمان شناخته شده است. در منابع فقهی دو نظریه مطرح شده است.
نظر مشهور این است که هرگاه درمان بیمار منجر به فوت یا زیان بدنی او شود کادر درمان دخیل در آن،
ضامن هستند اگرچه در به متبحر و دارای مهارت کافی باشند و معالجه با اذن بیمار یا ولی او باشد و کادر
درمان را در هر حال ضامن این موضوع میدانند. کادر درمان علاوه بر مسئولیت انتظامی دراین زمینه و
مجازاتهای مربوط به ماده ٢٨ قانون سازمان نظام پزشکی که توسط دادسرا و هیات بدوی انتظامی کادر
تعیین میشود، به استناد مقررات جزایی از جمله مواد ١٤٥ و ٤٩٥ و ٤٩٦ قانون مجازات اسلامی مصوب سال
١٣٩٢ مجلس شورای اسلامی نیز قابل بررسی است. در خصوص مسئولیت پرستاران و پزشکان که مهمترین شاخه کادر درمان را شامل می شوند. سخنان پراکنده ای در میان فقها و حقوقدانان ایرانی وجود دارد؛ درفقه امامیه، بیشتر فقها بر این عقیده اند که پزشک، ضامن زیان هایی است که در جریان معالجه به مریض وارد می شود، هر چند با رضایت شخص بیمار به معالجه ی بیمار پرداخته ومرتکب تقصیر نشده باشد؛ مگر این که پیش از معالجه از بیمار اجازه گرفته باشد. شدت این دیدگاه به حدی است که مواد ٤٩٥ و ٤٩٦ و
٤٩٧ قانون مجازات اسلامی ١٣٩٢ از آن گرفته شده است.
خلاصه ماشینی:
"برای تحقیق مسئولیت مدنی به طور کلی سه رکن ، ضرر، فعل زیانبار و رابطه سببیت بین فعل زیانبار و ورود ضرر باید وجود داشته باشد پزشکان نیز همانند دیگر افراد جامعه مسئول اعمال خود می باشند و در صورت تقصیر باید زیان وارده را جبران نمایند مسئولیت پزشکی دارای دو جنبه است : اول : جنبه حرفه ای آن که متعلق به حرفه پزشکی و قواعد و اصولی است که پزشک ملزم به انجام آن می باشد دوم : جنبه اخلاقی آن که به اخلاق و آداب عمومی که پزشک واجب است آنها را رعایت نماید تعلق دارد معنای قسمت اول که به حرفه پزشکی تعلق دارد آن است که لازم است پزشک به عقدی که با بیمار منعقد کرده است پایبند باشد و شرایط وارکان آن را کاملا اجرا نماید بدین صورت که درمان پزشکی مطابق با اصول و مقررات حرفه پزشکی باشد و خطا یا قصور و سهل انگاری از سوی پزشک صورت نگرفته باشد و هرگونه مخالفتی از سوی پزشک یا دستیار او یا پرستار یا دیگران او را در معرض سئوال قرار می دهد اما در مورد جنبه اخلاقی آن چیزی اصولی است که پزشک در برخورد با بیماران باید آنها را رعایت کند به عنوان مثال حسن خلق با بیماران و امیدواری در بهبود آنها و پرهیز از ترساندن بیمار که بعنوان جنبه های اخلاقی مورد بحث می باشد یک پزشک در مورد بیمار خود در هر حال ملزم به رعایت تعهد اخلاقی ، موازین قانونی و اصول علمی پزشکی می باشد."