چکیده:
مقاله در نظر دارد به این سوال پاسخ بدهد که: آیا میتوان بر پایه ی متون و گزاره های دینی هم نشینی و قرینگی اشکال در معماری اسلامی را تفسیرکرد؟و اینکه آیا تناظری بین شکل معماری اسلامی و گزاره های دینی وجود دارد؟ معنی هم نشینی شکلها و قرینگی آنها در گزاره های دینی نشان از چیست؟ از این رو محدودهی مطالعه علاوه بر متون معماری، متون مربوط به اندیشمندان دنیای اسلام است. تحقیق از نوع کیفی است و معارف به دست آمده حاصل استنتاج منطقی بر پایه ی معارف و گزاره های موجود در این اندیشه است. نتایج حاکی از آن است که می توان ارتباطی بین گزاره های دینی و وحیانی با هم نشینی اشکال و ایجاد مفصل و فضاهای بینابینی مشاهده کرد که بر پایه ی متون قابل تفسیر است و معنی آن نمایش یگانگی و وحدت در عین کثرت دانست یعنی پیام قرینگی بیان حس وحدت است. ایجاد مفصل در معماری و ملائمت بین اعضای نا متجانس و متخالف در معماری با ایجاد برزخ یا مفصل نشان از عمل نمودن معمار مانند معمار طبیعت است و این نوعی بندگی خدا است. در این میان می توان گفت بین انسان و طبیعت و معماری نیز این رابطه قابل کشف است.
خلاصه ماشینی:
کنکاشي در هم نشيني اشکال و ضرورت مفصل و بازبيني آن درمعماري بومي ايران از منظر انديشه اسلامي 1 يدالله احمدي ديسفائي تاريخ دريافت : ١٣٩٢/١١/٢٦ تاريخ پذيرش : ١٣٩٣/٤/٢١ چکيده : مقاله در نظر دارد به اين سوال پاسخ بدهد که : آيا ميتوان بر پايه ي متون و گزاره هاي ديني هم نشيني و قرينگي اشکال در معماري اسلامي را تفسيرکرد؟و اينکه آيا تناظري بين شکل معماري اسلامي و گزاره هاي ديني وجود دارد؟ معني هم نشيني شکلها و قرينگي آنها در گزاره هاي ديني نشان از چيست ؟ از اين رو محدوده ي مطالعه علاوه بر متون معماري، متون مربوط به انديشمندان دنياي اسلام است .
«ملائمه لاحنائها في ترکيب صورها- قرار داده شما را- اعضائي که ملايم و موافق است به جهت و جوانبي که هر عضو در آنجا مشکل شده از مفاصل و مواصل در ترکيب صورتهايش ، اعضاء و جوارح انساني را به نحوي تاليف و ترکيب داده که هر عضوي در جاي خود به نحو نافع تر و زيباتر و قشنگ که چشمها در بالا و مدد اعمارها- يعني اعضاء و جوارح را با يکديگر ملائم و موافق آفريده و براي هر يک از اعضا- قرار داده مدت عمر به نحوي که همگي با هم مقاوم و مقارن باشد- چنانکه اعضا با هم به زندگي و عمر به سر آيد- و يکي از ديگري زود زوال و زود فنا نباشد»(همان ، ١٦٥) ١-٣) گزاره ي سوم : خطبه ي اول نهج البلاغه امام علي عليه السلام در بيان ويژگيهاي خلقت طبيعت توسط خداوند علاوه بر تاکيد گزاره ي دوم يعني ملايمت و توافق بين جانب هاي متخالف را بيان ميدارد به علم داشتن به قرينگي اشيا و جوانب اين هم نشيني و قرينگي، آنها نيز اشاره ميفرمايد.