چکیده:
فعالیت،از سیستمهای نوین بهایابی محصولات و خدمات است که نیازهایی از قبیل محاسبه صحیح قیمت تمام شده محصول،بهبود فرایند تولید،حذف فعالیتهای زائد، شناخت محرکهای هزینه، برنامهریزی عملیات و تعیین راهبردهای تجاری را برای سازمانها برآورده میسازد.این سیستم علت ایجاد هزینه را کالبد شکافی میکند و اگر فعالیتی دارای فلسفه توجیهی، متقاضی و حتی ارزش افزوده نباشد حذف،تعدیل یا بهبود آن را فراهم میکند.روش بهایابی بر مبنای فعالیت، روش فعلی تهیه بودجه سازمانها (بودجهریزی افزایشی)را تغییر داده و آن را بر پایه حجم کار و عملکرد (بودجه عملیاتی)قرار میدهد.با کمک این روش،ابزار مدیریتی قدرتمندی در اختیار مدیران قرار میگیرد که دستیابی به اهدافی از قبیل ضابطهمند کردن تدوین بودجه در سازمانها،کمک به مدیران در تعیین قیمت کالاها و خدمات و تشخیص ناکاراییهای موجود در تولید کالاها و خدمات را ممکن میسازد.در این مقاله، کاربرد روش بهایابی بر مبنای فعالیت در بودجهریزی بر مبنای عملکرد جهت تخصیص اعتبارات به سازمانها بر مبنای توجه به فعالیتها و عملکرد آنها و در نتیجه لحاظ کردن عوامل صرفهجویی و اثربخشی در بودجهریزی در راستای نیل به استفاده مطلوب از منابع مالی مورد بحث قرار میگیرد. با توجه به مشکلات نظام بودجه ریزی فعلی در ایران،از جمله عدم شفافیت بودجه سازمانها و پراکندگی اعتبارات آنها و به عبارت دیگر،عدم رعایت اصل جامعیت بودجه، تخصیص اعتبارات بر اساس قدرت چانهزنی مدیران و عدم توجه به حجم کار و عملکرد سازمانها در تخصیص اعتبار از یک سو و به منظور استفاده مطلوب از منابع،صرفهجویی در هزینهها،افزایش سرمایهگذاریها، 2Lاخذ اطلاعات جامع حسابرسی و افزایش اثربخشی و کارایی بودجه از سوی دیگر،بهرهگیری از روشهای نوین بودجهریزی از قبیل بودجهریزی بر مبنای عملکرد جهت رفع این مشکلات امری ضروری به نظر میرسد.بودجهریزی بر مبنای عملکرد(بودجه عملیاتی)به نحو دقیقتر و روشنتری اجرای برنامهها را از دیدگاه فایده و هزینه،تجزیه و تحلیل و با روش اندازهگیری حجم کار، قیمت تمام شده تولید یا خدمت را 3Lبدست میآورد و با معیارهای و استانداردها،مقایسه تطبیقی و تحلیلی میکند و به علل افزایش قیمت تمام شده واقف میگردد.در این نظام،باید بهای تمام شده هر یک از فعالیتها برای دستیابی به اهداف تعیین شده محاسبه گردد.از اینرو میتوان گفت مهمترین هدف بودجهریزی بر مبنای عملکرد،افزایش اثربخشی هزینهها میباشد.دستیابی به این امر مهم از طریق به کارگیری روش بهایابی بر مبنای فعالیت میسر میشود.بهایابی بر مبنای
خلاصه ماشینی:
"کاربرد روش هزینهیابی بر مبنای فعالیت در بودجهریزی بر مبنای عملکرد در سازمانهای دولتی (به تصویر صفحه مراجعه شود) محمد ایدی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام حیدر صیدزاده پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ایلام چکیده با توجه به مشکلات نظام بودجه ریزی فعلی در ایران،از جمله عدم شفافیت بودجه سازمانها و پراکندگی اعتبارات آنها و به عبارت دیگر،عدم رعایت اصل جامعیت بودجه، تخصیص اعتبارات بر اساس قدرت چانهزنی مدیران و عدم توجه به حجم کار و عملکرد سازمانها در تخصیص اعتبار از یک سو و به منظور استفاده مطلوب از منابع،صرفهجویی در هزینهها،افزایش سرمایهگذاریها، اخذ اطلاعات جامع حسابرسی و افزایش اثربخشی و کارایی بودجه از سوی دیگر،بهرهگیری از روشهای نوین بودجهریزی از قبیل بودجهریزی بر مبنای عملکرد جهت رفع این مشکلات امری ضروری به نظر میرسد.
سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت1روش خوبی برای سازمانهای دولتی جهت نشان دادن رفتار بهای تمام شده و راهحلی برای مشکلاتی است که مدیران در پاسخگویی مالی دارند(نادریان 1831)،در سالهای اخیر،سازمانهای دولتی در ایران،بنا بر الزامات قانونی از قبیل ماده 831 قانون برنامه چهارم توسعه و نیز قوانین بودجه سالانه موظف به تهیه و تنظیم بودجه به روش بودجهریزی عملیاتی2شدهاند که اجرای صحیح این روش مستلزم استفاده از سیستمهای بهیابی کارا از جمله بهایابی بر مبنای فعالیت در مقایسه با سیستمهای سنتی بهایابی می باشد.
با توجه به نکات یاد شده به منظور کاربرد روش بهایابی بر مبنای فعالیت در بودجهریزی بر مبنای عملکرد در سازمانهای دولتی،مراحل زیر پیشنهاد میشود: 1-تعیین عناوین فعالیتهای مربوط به هر برنامه ذیل دستگاههای اجرایی."