چکیده:
در پی انتشار کتاب تحریر المراه در سال 1899، مسئله حقوق زنان، خصوصا بحث اصلاح پوشش، در کانون جنبش اصلاحات اجتماعی مصر قرار گرفت. دهها کتاب در رد یا تاییدکتاب امین منتشر شد. همین جدال قلمی موجب شد که سال مزبور به عنوان نقطه آغاز پیدایش جریان اصلاح پوشش قلمداد شود. البته، شکی نیست که امین با نوشتن کتاب مزبور توجه بسیاری از متفکران را به بحث حجاب معطوف کرد، اما مدتها پیش از انتشار کتاب وی نیز گفتمانی در حال شکلگیری بود که در نهایت به انتشار این کتاب و اوجگیری مباحثات فکری درباره حجاب در قرن بیستم منتهی شد. فرآیند شکلگیری این گفتمان، مسئله این پژوهش است. پژوهش حاضر قصد دارد با بهرهگیری از روش تبارشناسی میشیل فوکو زمینههایی را بررسی کند که به پیداش جریان اصلاح پوشش کمک کردند. نتیجه این بررسی نشان میدهد که در اثر تحولات سیاسی و اجتماعی قرن نوزدهم، در مصر گفتمانی شکل گرفت که به تدریج بحث اصلاح پوشش را به یک مسئله جدی در قرن بیستم تبدیل کرد.
Following the publication of the liberation of woman in 1899, the issue of womenchr('39')s rights, especially the issue of clothing reform, became the focus of the Egyptian social reform movement. Dozens of books have been published rejecting or endorsing Aminchr('39')s book. This literary controversy the aforementioned year regarded as the beginning of the process of clothing reform. Of course, there is no doubt that Amin drew the attention of many thinkers to the issue of hijab by writing this book, but long before the publication of the book, a discourse was forming that eventually led to the publication of this book and the rise of intellectual debates about the hijab in the twentieth century. The process of shaping this discourse is the subject of this research. This paper aims to use the genealogical method of Michel Foucault to study the factors and contexts that helped shape the trend of clothing reform. The results of this study show that as a result of the political and social developments of the nineteenth century, a discourse emerged in Egypt that gradually turned the issue of clothing reform into a serious issue in Egypt.
خلاصه ماشینی:
در این کتـاب به نقش شیخ محمـد عبـده و سـید جمـال الـدین اسـدآبادی در شـکل گیـری گفتمـان اصلاح طلبی دینی و جنبش آزادی زن و همچنین تأثیرات تهاجم فرانسه بـه مصـر بـر پوشش زنان ، اشارات مفید و مختصری شده ، اما از بررسی سایر عوامـل شـکل گیـری جریان اصلاح پوشش زنان ، مانند سالن های فرهنگی غفلت شده است .
در مقالۀ «دراسه ̂U و نقد لآراء قاسم امین عـن الحجـاب فـی کتـاب تحریـر المـرأه » نوشتۀ دو نویسنده ایرانی صادق فتحی دهکردی و سعیده ولینواز جهزدانی، به برخـی زمینه های نوشته شدن کتاب تحریر المرأه مانند تحصیل در فرانسه اشاره شده ، اما به سایر عوامل مؤثر در شکل گیری جریان اصلاح حجاب هیچ اشاره ای نشده است .
جعفریان در مقاله «مسأله حجاب و تأثیر اندیشه هـای قاسـم امـین مصری در ایران » آشنایی مصر با فرهنگ غربی و تحصیل قاسم امین در فرانسه و نیـز تأثیرپذیری امین از اصلاح طلبـانی نظیـر محمـد عبـده را بـه نـوعی عامـل و زمینـۀ شکل گیری انتشار کتاب تحریر المرأه قلمـداد کـرده ، امـا ایـن موضـوعات را بسـیار مختصر مطرح کرده است .
یـاری در مقالۀ «حقوق اجتماعی زن در اندیشۀ محمد قاسم امین » اشارٔە مختصری به تحـولات فکری قبل از انتشار کتاب تحریر المرأه کرده ، امـا در ایـن مقالـه نیـز ماننـد کتـاب مزبور بر آموزش زنان متمرکز شده و توجه خاصی به حجاب نشده است .